Trứng đề đầu đẳng. – Đẳng là cái án thư kiểu chân cao, mặt hẹp mà
dài, thường dùng để bố-trí các đồ tế-lễ. Trứng hình tròn hay lăn, để đầu
đẳng, tức là để dìa đẳng, dễ lăn rơi xuống đất. Trứng rơi xuống đất tất vỡ
tan. Người ta thường ví cái thế bấp-bênh nguy-hiểm của người đời với cái
thế quả trứng để đầu đẳng, có thể rơi vỡ bất cứ lúc nào.
Tu đâu cho bằng tu nhà, thờ cha kính mẹ mới là chân tu. – Tu chính
nghĩa là sửa mình. Từ khi có đạo Phật, người ta thường hiểu chữ tu là đi ở
chùa. Và thường cho rằng có đi ở chùa mới là tu. Cho nên mới có câu tục-
ngữ này để giác-ngộ những người hiểu lầm nghĩa chữ tu. Chân tu là thật biết
tu. Đại ý câu này phản đối việc bỏ nhà đi ở chùa và khuyên người ta nên
trước hết phải hiếu với cha mẹ. Không thờ cha kính mẹ, thì không phải là
chân-tu. Có thể cho câu này tiêu biểu tư tưởng Nhà Nho phản-đối nhà Phật.
Tự thực kỳ lực. – Tự là tự mình, thực là ăn. Kỳ lực là sức của mình. Tự
thực kỳ lực là mình tự đem sức lực mình ra làm lấy mà ăn, không ăn bám ai.
Người tự thân lập thân, không nhờ vào của cải ông cha để lại, người tự đổ
mồ-hôi ra mà làm giầu có, đều là người Tự thực kỳ lực.
Tửu nhập ngôn xuất. – Tửu nhập là rượu vào. Ý nói uống rượu. Ngôn
xuất là lời ra tức là nói năng nhiều lời. Tửu nhập ngôn xuất : nghĩa đen là
rượu vào, lời ra. Nghĩa bóng : say rượu hay nói nhảm. Câu này nêu kết quả
(nói nhảm) của sự say rượu có ý khuyên người ta không nên uống rượu (Vì
rượu say thì nói nhiều, nói nhiều lời thì đa ngôn đa quá)
U
Uốn cây từ thuở còn non, dậy con từ thuở hãy còn ngây thơ. – Uốn
cây để làm cảnh thì phải uốn từ thuở cây còn non. Cây non thì cành dẻo,
mềm dễ uốn. Để cây lớn già thì cành cứng, vin uốn thì gẫy mất. Dậy con
cũng vậy, phải dậy từ lúc con còn ngây thơ. Để lúc con lớn tuổi rồi, mới dậy
thì có thể người con cưỡng lại không nghe, tức là không dậy nổi. Câu này
lấy việc uốn cây làm thí-dụ, để khuyên người ta nên dậy con cái từ lúc
