giáo dục. Bằng cách ra lệnh bắt buộc, khiển trách, động viên, chị ấy đã
không cho tính cách của các em phát triển, đã dập tắt những sáng kiến,
những nguyện vọng và ý chí của các em và đã đạt được sự ngoan ngoãn và
đồng thời là sự bình an bên ngoài. Đúng thế không?
- Nào, thì cứ cho là như vậy đi.
- Mà sự bình an bên ngoài - đó là... nói với chị như thế nào nhỉ... Giữa
những người cộng sản có những người đang thật sự xây dựng chủ nghĩa
cộng sản, nhưng cũng có những người chỉ làm ra vẻ đang xây dựng chủ
nghĩa cộng sản thôi. Chính họ là những người chỉ cần đạt được sự bình yên
bên ngoài...
- Tôi không phản đối... Nào, thế còn quan điểm về kỷ luật của anh?
- Tôi cho rằng cần phải coi kỷ luật là một hiện tượng thuộc phạm vi đạo
đức và mang ý nghĩa chính. Một khi ở trường học cả quá trình giáo dục
được tổ chức một cách đúng đắn thì những hành vi của các học sinh vô kỷ
luật được coi như hiện tượng chống tập thể, vô đạo đức, đi ngược lại với
quyền lợi chung của tập thể. Nhiệm vụ của chúng ta là phải làm thế nào để
những hành động sai trái của những học sinh vô kỷ luật được đưa ra toàn
tập thể bàn luận chứ không phải chỉ có giáo viên mới được bàn đến.
Bà Natalia Zakharovna nói với vẻ trầm tư:
- Cũng được... điều đó thì không cần phải phản đối nữa. Chúng ta đang
cố gắng để thực hiện điều đó.
- Chỉ bằng những phương tiện như thế này thì nhiệm vụ đó sẽ không bao
giờ thực hiện được cả.
- Không sao lại thế... tôi hiểu là cuối cùng mọi việc đều dẫn đến kết quả
là phải giáo dục thông qua tập thể và vì tập thể, nhưng lúc đó thì vai trò của
người giáo dục trong tập thể như thế nào?
Anh không quên vai trò của bản thân thầy giáo đấy chứ?
- Ngược lại. Tấm gương của chính thầy giáo rất quan trọng. Thầy giáo -
đó là nhân tố cơ bản và quyết định. Nghệ thuật của người thầy giáo Xô Viết
là làm thế nào cho các em nhận thấy ở họ không phải là người thanh tra, là
người nắm quyền mà là người đồng chí lớn tuổi hơn, dày dạn kinh nghiệm,
