chúng ta phải đưa vào một số lĩnh vực khoa học những sửa đổi cơ bản. Chị
nhớ lại xem, hồi đầu thế kỷ 20, trong nền giáo dục tư sản có biết bao trào
lưu khuynh hướng khác nhau đã từng đấu tranh với nhau?
Constantin Sergheevich nói và khi nhìn thấy bà Natalia Zakharovna
chăm chú nghe, anh tiếp tục:
- Trên nền của nhà trường công cộng cũ. Một số khuynh hướng trong số
đó tỏ ra cách mạng. Nó bám rễ vào nhận thức, vào thực tế giảng dạy của
giáo viên chúng ta và bằng cách ấy chuyển sang nhà trường Xô Viết.
Không phải dễ gì mà từ bỏ những phương pháp giáo dục quen thuộc đó?
Theo tôi nghĩ, trong từ “nền giáo dục tư sản” không có gì là xúc phạm đối
với chị Sophia Borisovna cả... Nhưng nếu chị không thích từ đó, chị cảm
thấy khó chịu, thì ta không dùng nó nữa vậy... Macarenco có một cách nói
rất phù hợp là giáo dục “tay đôi”. Đó là định nghĩa rất chính xác quá trình
giáo dục của nền giáo dục tư sản. Việc giáo dục các em được phó thác vào
tay những ông giám thị, những bà quý phái, những người chuyên lên lớp
dạy đời và từng người trong bọn họ tha hồ mà tác động đến những em bé
được họ bảo trợ theo ý thích của họ: thuyết phục, dạy dỗ, vạch mặt, sỉ nhục,
bất cứ lúc nào cũng có thể thuyết lý dài dòng về đạo đức, bảo trợ hoặc đơn
giản là chỉ ra lệnh, bắt buộc. Tóm lại là ta có một đôi thầy giáo và học sinh.
Nhân cách của người giáo dục và người chịu sự giáo dục gặp nhau và giữa
họ đương nhiên xuất hiện cuộc chiến đấu tay đôi. Lẽ nào mỗi lần chị gọi
vào phòng một em học sinh, khiển trách em một điều gì đó mà không cảm
thấy sự phản ứng ngầm từ phía em?
Bây giờ bà Natalia Zakharovna mới hiểu vấn đề là ở đâu, bà nói một
cách tự tin hơn:
- Tất cả những điều đó cũng khá thuyết phục, nhưng anh mới nói về hình
thức bên ngoài... Mà chị Sophia Borisovna lại lồng vào đó một nội dung
khác kia.
- Dĩ nhiên, đó chỉ là hình thức giáo dục. Thế còn kết quả thì sao?
- Và kết quả cũng sẽ phải khác.
