- Tự em có lỗi...
- Tại sao? Có bao giờ em nghe cái gì đã chi phối em không? Em hành
động thế này hay thế khác là nhằm lợi ích gì, nhằm mục đích gì? Chẳng
hạn, cái gì đã bắt em từ chối việc ký tên vào bản “Lời hứa”?
- Em chẳng nhằm mục đích gì cả.
- Không phải, em có mục đích. Mọi lỗi lầm của em đều bắt nguồn từ một
điểm... Từ lợi ích cá nhân. Em nói với thầy là em không cần đến thứ lời hứa
đó. Em còn nhớ chứ? Em không cần... Không phải là nhà trường, là lớp, là
tập thể, mà là em không cần! Chỉ có quan hệ cá nhân đối với công việc, chỉ
có sự tiện lợi hay không tiện lợi đối với cá nhân mình mới làm em quan
tâm... Không bao giờ mẹ em nghĩ đến lợi ích của công việc, lợi ích của
những người khác, mà lúc nào cũng chỉ xuất phát từ lợi ích cá nhân mình!
Em cứ thử phân tích bất kỳ hành động nào của mình ở trường, ở nhà...
- Ở nhà có chuyện gì cơ ạ? - Valia sợ sệt hỏi. Bác Phenesca có cho cô
biết là mẹ cô đã đến trường và nói chuyện gì đó với thầy giáo.
- Ở nhà em còn có thái độ tồi tệ hơn là ở trường. Có đúng không?
- Mẹ em nói với thầy như vậy à?
- Không. Không cần mẹ em nói, thầy cũng biết được em đối xử với
người thân như thế nào. Và không những chỉ có em... Valia em hoàn toàn
không phải là một hiện tượng độc nhất. Những người như em còn khá
nhiều. Tên gọi cái bệnh của em là ích kỷ. Trước kia ít ai phải bận tâm đến
tật xấu này nhưng trong xã hội chúng ta số phận những kẻ ích kỷ khá hẩm
hiu. Chỉ sống cho mình là điều không thể chấp nhận được!
- Thưa thầy, em phải làm gì bây giờ...
- Em hãy nghĩ kỹ những điều thầy vừa nói... Nếu em hiểu đúng những
điều thầy nói thì chắc là em biết em sẽ phải làm gì. Em có đủ nghị lực và
kiên trì để tự xét mình một cách khách quan. Còn một điều nữa, thầy cần
ngăn chặn em. Không được dối trá! Em cần phải chân thành nhận khuyết
điểm và thẳng thắn nói ra. Em không thể đánh lừa tập thể lâu được đâu. Khi
nào mà trong thâm tâm em còn tự cho mình là đúng, là em bị tập thể buộc
tội sai, còn cho rằng em là người bất hạnh - thì tốt hơn hết là em hãy im
