mọi người nói. Và cậu càng chờ đợi để bắt đầu thì lựa chọn của cậu sẽ càng
ít đi.
“Tôi muốn cậu quay lại vào tuần sau,” tôi nói. “Khi cậu quay lại đây, chúng
ta sẽ thoát khỏi đại dương ấy. Đó không phải là một phép ẩn dụ đúng. Thay
vào đó, chúng ta sẽ đi mua mứt”.
Có một nghiên cứu kinh điển trong ngành tâm lý học mang tên thí nghiệm
mứt. Thí nghiệm này được thực hiện bởi nhà nghiên cứu Sheena Iyengar tại
Đại học Stanford, người đã nảy ra ý tưởng rằng cửa hàng tạp hóa sẽ là nơi
lý tưởng để tìm hiểu cách con người đưa ra các lựa chọn. Những trợ lý
nghiên cứu của Iyengar giả làm người bán mứt và đặt các mẫu mứt trên bàn
ăn thử tại một cửa hàng có nhiều thực khách sành ăn. Trong một điều kiện
thí nghiệm, 6 vị mứt sẽ được bày để khách hàng nếm thử: đào, anh đào đen,
nho Hy Lạp đỏ, cam, kiwi và sữa đông vị chanh. Một điều kiện thí nghiệm
khác là trong 24 vị mứt được đưa ra có 6 vị nêu được trên và 18 vị khác. Ở
cả hai trường hợp, khách hàng nếm thử mứt có thể dùng phiếu mua hàng để
mua một hộp mứt với giá thấp hơn.
Phát hiện quan trọng của nghiên cứu là trên bàn có 24 mẫu thử thu hút
nhiều sự chú ý hơn nhưng kết quả lại ít người mua hơn. Khách hàng kéo
đến rất đông, nhưng phần lớn trở nên choáng ngợp và không hề mua loại
mứt nào. Chỉ 3% số khách hàng đến bàn bày 24 mẫu thử thực sự mua mứt.
Ngược lại, những khách hàng đến bàn có 6 vị mứt dễ dàng quyết định nên
mua lọ mứt nào và khoảng 30% trong số họ đã mua mứt.
Tuần tiếp theo, tôi kể cho Ian về thí nghiệm mứt và nói ra băn khoăn của
mình rằng liệu cậu có cảm thấy bị choáng ngợp trước những khả năng lựa
chọn đầy tham vọng của cuộc đời hay không.
“Tôi có cảm thấy bị ngợp trước suy nghĩ rằng tôi có thể làm mọi thứ với
cuộc đời mình,” cậu nói.
