và như thế nào?
Trong tập Xonê, Shakespeare say mê lên án những sự tàn phá của thời gian.
Ông so sánh đời sống con người với quá trình diễn biến một năm hay một ngày,
hay với cả hai cùng một lúc: tuổi già là buổi suy tàn buồn bã.
Mặc dù vẻ chân thành xót xa, những lời thơ của ông viết về tuổi già vẫn là
những cái khuôn mẫu kinh điển: tuổi già là mùa đông, là buổi hoàng hôn nhấn
chìm tất cả những cái huy hoàng của tuổi thanh xuân; chỉ có thể chống lại tuổi
già bằng cách giành giật lấy cái bất tử với tài trí của mình.
Shakespeare nhìn người già với một ánh mắt không mấy thú vị: “Nhiều người
già trông vẻ như người đã chết; xanh xao, chậm chạp, nặng nề và bất động như
chì” theo lời ông trong Roméo và Juliette
Trong các vở bi kịch, Shakespeare ca ngợi một vài người già: Jean de Gand
trong Richard II; hoàng phi Marguerite trong Richard III. Nhưng đó chỉ là
những nhân vật thứ yếu, đại diện cho thế hệ cũ bên cạnh một nhân vật tráng
niên.
Ngoài tác phẩm OEdipe ở Colone, Vua Lear là tuyệt tác duy nhất mà nhân vật
là một người già; tuổi già trong đó không bị quan niệm như là giới hạn của cuộc
sống con người, mà như là sự thật về cuộc sống ấy: cần hiểu con người và cuộc
sống trần gian của họ bắt đầu từ đó
.
Truyền thuyết này, mà nguồn gốc từ xa xưa, nằm trong phônclo ănglô-
xaxông. Tôi đã nói vì sao tập tục của nước Anh thời Trung đại khiến nó rất được
mến mộ. Shakespeare thể hiện, qua tấn bi kịch của người già, toàn bộ cái khủng
khiếp của cuộc sống con người. Vào đầu vở kịch, Lear không điên: nhưng ở
ông, bản thân tuổi già giống như sự điên dại. Không thích ứng được với hiện
thực, ông quyết định một cách dại dột chia vương quốc cho những người con
gái, và để đánh giá lòng yêu thương của họ, ông lại ngu xuẩn đòi hỏi họ phải có
những lời tuyên bố. Vốn quen cho mình là nhà vua, với những lời ca ngợi
huyênh hoang nhất và dễ bị những lời nịnh hót phỉnh phờ, ông ta tin vào những
lời nói tốt đẹp của hai cô con gái lớn; thiển cận, bướng bỉnh, độc đoán, ông ta
lồng lên trước thái độ của Cordélia khi nàng không chịu tham gia cái trò chơi lố
bịch ấy và truất quyền thừa kế của nàng. Hai cô con gái đạo đức giả phê phán
ông ta với một sự sáng suốt tàn ác: “Chúng ta phải chờ đợi ở tuổi già của ông ta,
không phải chỉ những khuyết tật thâm căn cố đế, mà cả tình trạng bừa bãi tùy
tiện mà những năm tháng tàn phế và giận dữ mang theo với chúng”.
