mình thực hiện lấy. Họ cũng có trách nhiệm ấy vì lý do chúng ta nêu trên: họ là
người trung gian giữa thế giới siêu nhiên và cõi trần thế này.
Với tư cách người nắm giữ truyền thống, người trung gian, người bảo vệ
chống lại các lực lượng siêu nhiên, người cao tuổi bảo đảm qua thời gian và
trong hiện tại sự cố kết của cộng đồng. Chính họ thường có trách nhiệm hội
nhập trẻ sơ sinh vào cộng đồng bằng cách chọn cho chúng một cái tên. Nếu cộng
đồng có một tổ chức chính trị phức tạp, thì cũng có thể chính họ đảm bảo cho
hoạt động của cộng đồng: chỉ có người già có ký ức về các phả hệ là cho phép
quy định cho mỗi cá nhân hay mỗi gia đình đúng vị trí của mình.
Những công việc mà người già giúp ích cộng đồng nhờ hiểu biết truyền
thống, thường mang lại cho họ sự thịnh vượng về vật chất, chưa kể lòng tôn kính
người ta mang tặng quà cho họ. Đặc biệt quan trọng là những món quà của các
tín đồ mới (néophyte) được họ truyền cho bí quyết. Đó là cội nguồn vững chắc
nhất của sự giàu có riêng. Nó chỉ xuất hiện ở những xã hội tương đối phồn vinh
nên có một nền văn hóa phát triển và với những người có uy tín lớn.
Nhưng ở những xã hội còn tiên tiến hơn nữa, ảnh hưởng của người cao tuổi
giảm sút. Những xã hội này ít tin hơn chuyện ma quái và thậm chí cả chuyện ma
thuật; và cũng không còn sợ những người “hầu như chết rồi” nữa. Uy tín của
người già dựa trên phần đóng góp của họ về văn hóa; và mất đi nhiều giá trị của
mình trong những cộng đồng mà kỹ thuật tách khỏi ma thuật, và càng nhiều hơn
trong những xã hội có chữ viết.
Khi có thế cân bằng hài hòa thì xã hội bảo đảm cho người già một chỗ đứng
tử tế trong lúc trao cho họ những công việc thích hợp với sức lực của họ, nhưng
không dành đặc quyền cho họ nữa.
Tuổi già không có cùng một ý nghĩa cũng như những hệ quả giống nhau đối
với đàn ông và đàn bà. Tuổi già có một lợi thế đối với nữ giới: sau khi tắt kinh,
phụ nữ không còn hữu tính (sexuée) nữa; họ chẳng khác nào cô gái chưa đến
tuổi dậy thì, và, cũng như cô bé, thoát khỏi một số kiêng kỵ trong ăn uống. Họ
được giải thoát khỏi những sự kiêng khem do kinh nguyệt; có thể tham gia khiêu
vũ, uống rượu, hút thuốc, ngồi cạnh đàn ông. Những yếu tố có lợi cho đàn bà già
cũng bảo đảm cho họ một vài điều lợi. Đặc biệt là trong xã hội mẫu hệ, vai trò
văn hóa, tôn giáo, xã hội, chính trị của họ rất quan trọng. Trong những xã hội
khác, kinh nghiệm của họ có một giá trị nhất định. Người ta gắn cho họ những
quyền lực siêu nhiên tạo uy tín cho họ, nhưng cũng có thể quay lại chống họ.
