TUỔI GIÀ - TẬP 1 - Trang 79

lời thượng đế phán trong Kinh thánh - thì ngày tháng của ngươi và ngày tháng
của con cái ngươi trên xứ sở mà Thượng đế đã hứa ban cho tổ tiên ngươi, sẽ dồi
dào như những tháng ngày của bầu trời trên mặt đất”. Kinh Cựu ước cũng nói:
“Lòng sợ hãi Thượng đế làm tăng thêm ngày tháng, nhưng những năm tháng của
kẻ độc ác sẽ bị rút ngắn”. Và nữa: “Mái tóc bạc trắng là một vòng hoa vinh
quang: người ta tìm thấy nó trên con đường Công lý”. Được Thượng đế ban
phúc, tuổi già buộc người ta vâng lời và kính trọng. Quyển III Kinh Cựu ước
khuyên nhủ: “Hãy đứng dậy trước mái tóc bạc và tôn vinh bản thân người già”.
Thượng đế đòi hỏi con cái phải tôn kính cha mẹ. Nếu một người con trai không
vâng lời cha, và mọi cố gắng làm cho hắn phải nhượng bộ đều vô ích, thì - theo
lời quyển cuối Kinh Cựu ước - người cha sẽ dẫn hắn tới những người già trong
thành phố. “Và mọi người sẽ ném đá vào hắn cho đến chết”. Chúng ta muốn biết
quả thật có những sự trừng phạt như vậy không. Có điều chắc chắn là khi có
những điều quy định ấy, thì ắt hẳn trẻ em không được ngoan ngoãn như ở Trung
Quốc: xã hội ở đấy nghiêm ngặt hơn và để nhiều chỗ hơn cho chủ nghĩa cá
nhân. Người già giữ trong đó một vai trò chính trị. Theo quyển IV Kinh Cựu
ước, thì Yahweh bảo Moise: “Hãy tập hợp bảy mươi ông già Ixraen lại. Họ sẽ
cùng nhà ngươi gánh cái gánh nặng của dân tộc này và nhà ngươi sẽ không còn
phải là người duy nhất gánh nó”. Chúng ta không rõ quả có một lời khuyên như
thế hay không. Kinh thánh cũng kể lại rằng Roboam bị trừng phạt vì đã không
nghe lời người già khuyên phải độ lượng đối với Ixraen: các bộ tộc bị áp bức
tách ra khỏi nhà David. Chắc hẳn những truyền thuyết này được nêu lên nhằm
làm chỗ dựa cho tập tục. Ở Palestine, cũng như trong mọi xã hội nông nghiệp
tiên tiến, chắc chắn người già đóng một vai trò quan trọng trong đời sống công
cộng, và chừng nào còn giữ được ít nhiều sức lực thể chất và tinh thần thì người
đàn ông cao tuổi nhất trong gia đình cai quản nó. Dưới thời Antiochus le Grand
(223 - 181), Joseph nói tới một Gerousia dưới quyền lãnh đạo của vị giáo chủ
trong đó giới quý tộc tăng lữ giữ vai trò nòng cốt; đó là tổ chức Sanhédrin. Hình
như nó chỉ xuất hiện trong những thế kỷ cuối cùng. Nó gồm 70 thành viên: các
giáo chủ hết nhiệm kỳ, đại diện của 24 lớp giáo chức và những người già trong
nhân dân. Đó là tối cao pháp đình. Nó ban hành luật pháp và can thiệp vào
những mối quan hệ với quân chiếm đóng La Mã. Nó kiểm soát tất cả những gì
đụng tới tôn giáo, tức là tất cả trên thực tế. Như vậy, nguời già giữ một vai trò
quan trọng. Nhưng người ta cho rằng vị quan tòa lý tưởng phải không trẻ quá và
cũng không già quá.