Tình hình cũng tương tự như vậy trong Lysistrata, một vở kịch chống chiến
tranh. Aristophane muốn Athènes ký hòa ước Lacéđêmone, trong lúc Cléon theo
đuổi chiến tranh. Aristophane hình dung tất cả phụ nữ thành phố cửa đóng then
cài trong thành để ngăn chặn chiến tranh. Người già tán thành quan điểm của
Cléon và tìm cách chiếm lại thành. Thái độ hiếu chiến khiến họ trở nên khả ố; vả
lại, họ lố bịch hết chỗ nói: họ trêu chọc các thiếu phụ, khiến họ mỉa mai một
cách cay độc. Aristophane cũng châm biếm họ trong vở Plutus.
Vì sao công chúng hoan hô ông? Họ gồm phần lớn những chủ đất nhỏ, sống
xung quanh Athènes và thích thấy dân thành phố bị giễu cợt. Họ cũng căm ghét
thói mỵ dân của Cléon. Những ông già Athènes, vốn đáng kính theo truyền
thống và có uy tín nhất định, cũng bị họ cho là có tội hợp tác với giặc, bênh vực
chính sách xâm lược của chúng, cần chú ý là hai lần, ông già này xuất hiện trong
vai một ông bố lố bịch: chắc hẳn những người con trai khoái trá thấy ông bị
nhạo báng, vì họ từng đau khổ phải vâng lời ông chủ gia đình.
Như vậy, Aristophane đả kích tính tà dâm của các ông già: đấy là một chủ đề
được không ngừng khai thác qua các thế kỷ, đặc biệt là trên sân khấu hài. Vì sao
nét này đặc biệt đáng ghê tởm đối với người trưởng thành? Vì người già vẫn còn
có hay không còn khả năng làm tình? Trong trường hợp thứ nhất, người già xuất
hiện như một người tình địch mà của cải và uy tín làm cho đáng sợ; vả lại, nó
làm tổn thương người trưởng thành trong thói tự tôn của họ vốn hầu như bao giờ
cũng là một thành tố quan trọng của tình yêu; tách khỏi tuổi trẻ, sức lực, sự
quyến rũ, hành vi tình dục bị coi là thuộc chức năng thú vật đơn thuần; người
phụ nữ chấp nhận nó khi đánh giá thấp vòng tay của những người tình trẻ trung
hơn. Nhưng chủ yếu ông già tà dâm và bất lực làm những người đàn ông ở tuổi
tráng niên phẫn nộ; hiện thân trong con người họ là cái ảo ảnh vốn ám ảnh
những người cường tráng nhất. Các nhà tâm phân học cho rằng cái mặc cảm
thiến hoạn (complexe de castration) không bao giờ được hoàn toàn thanh toán;
sự chứng kiến cảnh tượng một ông già bại liệt, khơi dậy ở người tráng niên mối
đe dọa trước kia đã từng làm chú bé khiếp hãi. Nói cách khác, có thể nói rằng
người đàn ông tráng niên không bao giờ thoát khỏi nỗi lo âu về cường lực tình
dục của mình; họ không muốn hình dung là sẽ có ngày vẫn giữ nguyên dục vọng
mà không thể thỏa mãn chúng. Hắn ghét ở người già hoàn cảnh mai sau của
mình; bác bỏ nó bằng tiếng cười: hắn dễ dàng tự thuyết phục mình là sẽ không
bao giờ giống nhân vật lố bịch đang múa may trên sân khấu.
