quan, chức năng đều không ổn... Tuổi già thể hiện ra bằng nỗi khó khăn về
cơ thể, những bệnh tật và sự trì trệ của mọi chức năng. Hiện thực này nằm
ở trung tâm đời sống hàng ngày; nhưng người ta quen dần, và nó không
làm người ta khó chịu. Người ta nói tới nó một cách ung dung, xa vời...
Người ta như thế đấy, nhưng người ta biết rõ nó bắt nguồn từ đâu... Người
ta già lão, chẳng phải đến thầy thuốc làm gì.” Hiện tượng “bất bình thường
một cách bình thường” này, tức là tuổi già, hình như hiện diện trên bình
diện sức khỏe với một sự lẫn lộn giữa thờ ơ và khó chịu. Người ta xua đuổi
ý nghĩ bệnh tật bằng cách viện cớ tuổi tác; người ta gạt bỏ khái niệm tuổi
tác bằng cách viện cớ bệnh tật, và với lối đẩy lui đẩy tới ấy, người ta không
tin vào cả tuổi già lẫn bệnh tật.
Dáng vẻ cơ thể và gương mặt cho chúng ta biết chắc chắn hơn: nó
tương phản biết chừng nào với mình lúc tuổi 20! Chỉ có điều là sự đổi thay
này diễn ra một cách liên tục, và chúng ta chỉ nhận thấy một cách lờ mờ.
Bà de Sévigné nói lên điều đó rất tài tình. Ngày 27 tháng giêng 1687, bà
viết: “Thượng đế dìu dắt chúng ta qua những thời kỳ khác nhau của cuộc
đời mình với tấm lòng xiết bao nhân ái tới mức hầu như chúng ta không
nhận ra những thời kỳ ấy. Con đường dốc ấy chạy thoai thoải, người ta hầu
như không nhận ra; chúng ta không thấy chiếc kim trên mặt đồng hồ
chuyển động. Giả sử lúc 20 tuổi, người ta cho chúng ta là người lớn tuổi
nhất trong gia đình và cho chúng ta thấy trong một chiếc gương soi gương
mặt của mình ở tuổi 60, trong lúc so sánh nó với gương mặt ở tuổi 20, thì ắt
hẳn chúng ta sẽ ngả ngửa và khiếp hãi gương mặt ấy; nhưng chúng ta tiến
bước từng ngày một; hôm nay chúng ta như ngày hôm qua, và ngày mai
chúng ta sẽ như ngày hôm nay; vì vậy, chúng ta tiến bước mà không cảm
thấy, và đó là một trong những điều diệu kỳ của Thượng đế mà tôi vô cùng
yêu mến
Một sự thay đổi đột ngột có thể phá tan sự yên tĩnh này. 60 tuổi, Lou
Andreas Salomé
rụng hết tóc sau một cơn bệnh; cho tới lúc bấy giờ, bà
cảm thấy mình “không có tuổi”; nhưng đến lúc này, bà thừa nhận mình đã ở
“bên mặt trái cuộc đời”. Tuy vậy, trừ phi có tai nạn tương tự, muốn dừng lại
