óc, tôi không còn là tôi ngày trước nữa. Từ nay, phải làm một bài diễn từ, là
cả một gánh nặng và một nỗi lo âu. Jacques, hãy nói cho tôi biết sự thật: tôi
sẽ mất dần hết năng lực không?” Nhưng mặc dù những lời khuyên của thầy
thuốc, mặc dù những nỗi khó chịu và những cơn cấp phát, ông vẫn không
muốn rời bỏ quyền lực. Nữ hoàng ban cho ông cấp tước Nịt (ordre de la
Jarretieère). Nhưng ngày 25 tháng sau 1953, cuối một buổi tiệc tối chính
thức, ông bị ngã vật: cũng như năm 1949, cơn cấp phát do một động mạch
bị co thắt, ông bình phục vào tháng mười và đọc trước đại hội hàng năm
của đảng Bảo thủ một bài diễn từ năm mươi hai phút được hoan nghênh
nhiệt liệt. Nhưng tại Hạ viện, ngày 5 tháng tư 1954, bản tham luận thật
thảm hại: bàn về vấn đề bom H, ông biến nó thành một cuộc tranh cãi đảng
phái. Người ta hét to: “Từ chức! Về hưu!” Ngày hôm sau, ông nói, vẻ luyến
tiếc: “Khi già, người ta sống nhiều với quá khứ!” Nhưng ông vẫn không rời
bỏ quyền lực. Tuy vậy, trải qua những bước thăng trầm, ông nhận ra tình
trạng của mình: “Than ôi! Mình đã trở nên ngớ ngẩn đến thế! Người ta
không còn làm được gì nữa cho mình hay sao?” Rồi lấy làm kinh ngạc:
“Jacques, trở nên già nua là một việc kỳ lạ phải không?” Khi Moran hỏi
ông có những dấu hiệu gì, ông trả lời: “Tất cả”. Ông khăng khăng ở lại cầm
quyền, nhưng càng ngày càng mất bớt năng lực. Ông phải dùng thuốc ngủ.
Mắt thường đẫm lệ. Sinh nhật lần thứ 80 của ông là cả một sự tôn sùng. Tối
hôm ấy, ngắm bức chân dung mình được tặng, ông hỏi Eden: “Đó là hình
ảnh một người nhẽ ra đã nghỉ hưu. Ông có đồng ý là không giống tôi
không?” Thế nhưng, giới trẻ trong đảng Bảo thủ muốn ông nghỉ. Ông có
những sự nhầm lẫn kỳ cục
. Trí tuệ hoàn toàn suy sụp. Ông thường ngủ
trong các buổi họp Nội các. Cuối cùng, năm 1955, ông quyết định từ chức.
Ông ăn uống nhiều, nhưng hút thuốc ít hơn trước. Ông thường có ánh mắt
lờ đờ, ngồi im lặng từng lúc lâu, đờ đẫn. Ông hỏi: “Tôi điên mất rồi phải
không?” Năm 1956, ông bị cơn xung huyết. Ông trở nên điếc hoàn toàn, vô
cảm trầm mặc. Ông thường ra bờ biển Côte d’Azur, đọc sách và vẽ chút ít.
Ông được bầu lại làm hạ nghị sĩ năm 1959 và đến Paris để de Gaule trao
