của cả lòng hiếu kỳ đã tàn úa”, dĩ nhiên, ông liên kết tuổi thanh xuân với
lòng hiếu kỳ.
Trong Nhật ký riêng, Mauriac thường xuyên nói tới thái độ thờ ơ của
mình trước những cuốn sách mới, những đĩa hát mới, nhất là trong tập hai.
Ông ngạc nhiên về “mối quan tâm kỳ lạ đối với thông tin và văn hóa” của
Gide lúc tuổi đã cao. Nhưng ngay ở cả Gide người ta cũng nhận thấy một
thái độ ngày càng thờ ơ, trong Nhật ký, ông ghi ngày 30 tháng bảy 1941:
“Cuối đời. Hành vi uể oải cuối cùng; những hiện tượng nhắc lại quá khứ,
những lời thừa lặp. Mình muốn một sự phục hồi bất ngờ và không biết có
thể phát hiện ra cái gì”. 80 tuổi, trong Như thế đấy, ông viết: “Tôi chưa hề
cảm thấy năng lực trí tuệ sút kém, nhưng sử dụng chúng để phục vụ cái
gì?”
Trạng thái không còn lòng hiếu kỳ, thái độ thờ ơ ở người già được
trạng thái sinh học củng cố. Chú ý tới thế giới làm họ mệt mỏi. Thậm chí
những giá trị từng làm cho cuộc sống của họ có ý nghĩa, họ cũng thường
không còn sức lực để khẳng định chúng nữa. Chẳng hạn, khi Proust gặp
ông de Charlus lần cuối cùng, con người đường bệ thuở trước này, nay
không còn cái vẻ kiêu ngạo quý tộc nữa. Gặp bà de Sainte Euverte trước
kia vốn bị ông miệt thị, ông chào hỏi như thế bà ta là một nữ hoàng. “Tất cả
thói học đòi làm sang trước kia của mình, ông ta đột nhiên tiêu diệt nó với
một thái độ rụt rè cẩn trọng, với vẻ nhiệt tình ra dáng sợ hãi khi bỏ mũ ra”.
Theo Proust, ông ta có cử chỉ như vậy, chắc hẳn là “một thứ thái độ mềm
mỏng về thể chất, dửng dưng đối với hiện thực cuộc sống của những con
người đã bước gần tới cõi chết”.
Thái độ thờ ơ về trí tuệ và tình cảm của người già có thể khiến người
ta hoàn toàn trơ ì. Lúc già, Swift, cảm thấy không còn có gì liên quan tới
mình nữa hết: “Tôi tỉnh dậy trong một trạng thái thờ ơ đối với tất cả những
gì có thể xảy ra trên thế giới và trong phạm vi chật hẹp của mình tới mức...
Chắc hẳn tôi sẽ nằm lỳ trên giường suốt ngày, nếu sự nghiêm trang và nỗi
sợ hãi bệnh tật không xua đuổi mình ra khỏi giường”.
