làm thất lạc thư tín của bà, tới mức cho gửi thư từ, bưu phẩm về những
người gác cổng của ngôi nhà bên cạnh. Bà cãi lộn với tất cả những người
giao hàng: cho là giá hàng quá cao, chất lượng kém. Với người thân và bạn
bè, bà tỏ ra khẩn nài và gây gổ. Bà tới nhà họ bất kỳ giờ nào, nói nhiều hay
ngủ gà ngủ gật, rồi ra đi đột ngột, hay chần chừ mãi. Bà giận nhau với
nhiều người trong số họ vì những lời nhận xét khó chịu đối với họ. Bà cũng
bất hòa với người quản lý ngôi nhà và bà chạy theo ra tận ngoài đường phố
để yêu sách này nọ. Bà luôn luôn đưa đơn khiếu nại ở sở Cảnh sát. Bà tỏ ra
đê tiện với các thầy thuốc của mình và thầy thuốc của con gái. Trong nhà
thương điên nhốt con bà, người ta e sợ bà: bà cãi nhau với các cô nữ y tá;
để khỏi vào nhà vệ sinh, bà đi tiểu vào lò sưởi âm và đổ lỗi cho con mèo.
Bà thường xuyên cãi cọ với láng giềng. Nhưng có một bà bạn có ảnh hưởng
đối với bà và trước mặt bà bạn này, bà ta xử sự đúng đắn. Trong ba năm
liền, bà ăn cơm cùng với bà bạn trong cùng một quán ăn và tỏ ra hoàn toàn
bình thường. Dần dà, trí nhớ bà giảm sút; nhưng vẫn có thể suy nghĩ, chẳng
những đối với bà bạn kia, mà cả trong lúc quản lý rất tốt tài sản.
Có những trường hợp thái độ không thích ứng của người già không
bao hàm tính ý đồ, mà là do tình trạng suy sút về tâm thần gây nên: chẳng
hạn, chứng nói lảm nhảm và tính lẩm cẩm, hết sức đặc trưng cho sự già lão.
Người già quay về quá khứ, không có tác động tới tương lai và luôn luôn lo
nghĩ: họ tái hiện một cách vô tận những kỷ niệm giống nhau, nói đi nói lại
những mối lo nghĩ giống nhau; họ rơi vào trạng thái giẫm chân tại chỗ do
trí nhớ bị sút kém và do không có khả năng tiếp thu cái mới. Nhưng thông
thường, những hành vi lệch lạc của họ được ít nhiều bỏ qua. Bác sĩ Louis
Kuplan, nhà lão khoa ở San Francisco, đưa ra khái niệm “tội phạm ở tuổi
già”, theo ông, cũng giống như trường họp tội phạm ở tuổi trẻ, nó do cảm
giác mình bị loại trừ gây nên, nó không thể hiện ra bằng bạo lực, mà bằng
những “hành vi phản xã hội”. Bác sĩ Kuplan có xu hướng coi người già như
một chủng loại người ta miêu tả từ bên ngoài giống như cách làm của các
nhà côn trùng học. Ông không nhớ rằng chính con người sáng tạo ra hành
vi từ hoàn cảnh của họ. Nhiều thái độ của họ mang tính chất phản kháng:
