Người ta gặp nhiều người u sầu trong các nhà dưỡng lão: họ bị ứng xử
như những đồ vật và trong thực tiễn bị cắt đứt với thế giới; họ có cảm giác
dữ dội về cái hư vô của mình.
Đôi khi cơn bệnh chỉ kéo dài sáu, bảy tháng; nhưng phần lớn thời
gian, bệnh tái phát. Và thỉnh thoảng “chứng u sầu” trở nên xấu thêm. Tình
trạng lo âu hay hoang tưởng trở thành vĩnh viễn. Hoặc xảy ra hiện tượng sa
sút về trí tuệ, gắn liền với hiện tượng chấm dứt cuộc sống tâm thần.
Trạng thái hưng cảm (état maniaque), tạo nên sự chống đỡ đối với
hiện tượng suy sụt vì u sầu, hiếm thấy ở người già. Trái lại, người ta bắt
gặp ở người già khá nhiều trường hợp rối loạn tâm thần hoang tưởng mạn
tính. Paranoia (paranoia) phát triển khi các mối quan hệ hiện thực giữa cái
tôi với thế giới bị rối loạn. Khi thì cái tôi phát triển tới mức thu hút toàn bộ
hiện thực, trong lúc thế giới trở nên mềm dẻo và không còn một sức cưỡng
lại nào nữa. Trái lại, khi thì cái tôi co lại, bị thế giới đè bẹp, chủ thể trải qua
“hoang tưởng nhỏ bé lại” (délire de petitesse), cảm thấy mình phạm tội và
không đáng sống. Đôi khi hoang tưởng là một thứ trung gian giữa hai thái
cực này: cái tôi vẫn là, như trong trường hợp thứ nhất, trung tâm của vũ trụ
trong chừng mực vũ trụ tố cáo và trừng phạt nó một cách quá đáng về
những lỗi lầm nó có thể phạm phải: đó là hoang tưởng bị truy hại (délire de
persécution). Ở người già, quan hệ giữa cái tôi − mà ít nhiều họ đã đánh
mất − với một thế giới không còn chịu ảnh hưởng của họ nữa, bị rối loạn
một cách nghiêm trọng. Paranoia sẵn sàng chờ đón họ.
Krapelin miêu tả một trường hợp hoang tưởng bị thiệt hại vì lão suy
(délire de préjudice sénile) mà ông cho là phát triển chủ yếu ở phụ nữ. Đó
là hoang tưởng bị truy hại, phát sinh từ trạng thái nghi kỵ và bực dọc
thường gặp ở nhiều người già. Người bệnh than phiền về những thiệt thòi
họ phải chịu vì sức khỏe: họ có những cơn khó chịu do ăn uống; họ lên án
những người giao hàng hay nghĩ là bị người thân đầu độc. Cũng như một số
người bị chứng ictêri, họ than phiền “não bị khô”, “bộ xương bị loãng”. Họ
cũng nghĩ là bị tước đoạt tài sản: bị người ta lấy trộm đồ đạc, phá ổ khóa, di
chuyển đồ gỗ; phát hiện trong phòng ngủ dấu chân, dấu tay. Họ nghi ngờ
