bắt đầu che giấu một cách thành kính. Tôi không còn có thể tự chiêm
nghiệm mình mà không âu sầu”.
Trong quan hệ với bản thân mình, Yeats, lúc tuổi đã cao, ngập ngừng
giữa những thái độ đối lập nhau. Giữa lúc chan chứa vinh quang − ông
nhận giải Nobel lúc 57 tuổi − ông xót xa đối với tuổi già; ông chỉ còn nhìn
được một mắt và sợ điếc, nhưng chính bản thân sự kiện tuổi tác làm ông
phẫn nộ: “Tôi mệt mỏi và bực tức vì tuổi già; tôi vẫn là tất cả những gì là
tôi trước kia và thậm chí còn hơn thế, nhưng một kẻ thù đã trói tôi ở mức
tôi có thể lập được kế hoạch và tư duy tốt hơn trước, nhưng không còn có
thể thực hiện được những gì tôi dự kiến và tư duy”. Tuy vậy, ông vẫn còn
làm được những câu thơ rất đẹp. Trong nhiều câu, ông bộc lộ sự giận dữ
đối với tuổi già: “Ôi trái tim ta, trái tim xao động, ta biết làm gì với sự phi
lý này, với cảnh tàn tạ mà người ta buộc chặt vào ta như vào cái đuôi một
con cầy?” Điều làm ông điên tiết, là khía cạnh bất kỳ của cái tuổi già không
sao có thể tránh khỏi ấy; cả ông nữa, ông cũng vấp phải nỗi nhục nhã của
cái hiện thực không thể thực hiện nổi ấy, ông vẫn là ông, nhưng người ta
phải chịu một cách đối xử bỉ ổi. Trong một trong những bài thơ cuối cùng,
ông gợi lại người phụ nữ ông từng yêu mến ngày trước và miêu tả cặp vợ
chồng ông ngày nay: hai con bù nhìn già tương phản một cách khủng khiếp
với hình ảnh buổi thanh xuân của họ. Đó là một cảnh tượng kinh hoàng tới
mức giá một người đàn bà có thể trông thấy đứa con như lúc nó ở tuổi 60,
thì có lẽ bà không muốn sinh con. Nhưng ông lại thích thú đóng vai một
ông già kỳ cục. Ông làm Viện hàn lâm Allen sửng sốt khi tuyên bố trong
một diễn từ là ông sẽ biến thành một cánh bướm “và bay, và bay và bay”.
Nếu ghét tuổi già của mình, thì người già sẽ cảm thấy kinh tởm trước
hình ảnh của chính bản thân mình. Thất bại trên chính trường và không còn
lừng danh nữa, Chateaubriand ghét tuổi già của ông. Ông nói: “Tuổi già là
một cảnh chết đuối”. Khi một họa sĩ muốn vẽ chân dung mình, ông bảo
một cách kiêu hãnh: “Ở tuổi tôi, không còn đủ sinh lực trên gương mặt một
con người để có thể giao phó những cái tàn tạ của nó cho một nét bút”.
Wagner kinh hãi thấy mình già đi: Nhìn thấy mình trong tấm gương một
