Ông ý thức một cách buồn bã mối nguy cơ đè nặng lên mình. Ngày 4
tháng năm 1924, ông viết thư cho Abraham “Cứ cho là đang trên đường
bình phục, tôi vẫn tin một cách bi quan là đời mình sắp tàn. Tôi lại cảm
thấy cần nghỉ ngơi và đâm thù ghét việc giao dịch với con người”. Ngày 13
tháng năm 1924, ông viết thư cho Lou: “Tôi đã chịu đủ mọi hiện thực
khủng khiếp, nhưng điều tôi khó có thể chịu đựng là những tình huống có
thể xảy ra; tôi không thể nghĩ mình có thể sống nổi với một sự uy hiếp
thường xuyên... Toàn bộ năng lực làm việc còn lại của tôi, là sáu tiếng cho
tâm phân học... Người ta phải khước từ biết bao nhiêu điều? Và trái lại,
người ta tràn ngập vinh dự vì những cái mà người ta không phải giơ tay lên
một ngón tay nhỏ”.
Vốn là người sống say mê, giờ đây, ông không còn nhạy cảm với
người và vật như xưa nữa. Ngày 10 tháng năm 1925, ông viết thư cho Lou:
“Một cái vỏ bọc vô cảm hình thành từ từ quanh tôi; tôi nhận thấy điều ấy
mà không buồn phiền. Đó là một sự chuyển biến tự nhiên, một cách trở nên
vô cơ. Tôi nghĩ người ta gọi cái đó là “sự dửng dưng đặc biệt của tuổi già”.
Chắc hẳn đấy là mối quan hệ với một bước ngoặt quyết định trong mối
quan hệ giữa hai sự xung đột mà tôi đã giả định sự tồn tại... Ngoài cái đó ra,
cuộc sống của tôi vẫn còn có thể chịu đựng được... Thậm chí tôi nghĩ đã
tìm được một cái gì đó căn bản cho công việc của chúng ta; nhưng tôi vẫn
còn giữ nó cho mình ít lâu nữa”. Chủ yếu vì gia đình mà ông buộc mình
phải sống, nhưng ngày 11 tháng mười, 1925, ông viết thư cho Pfister: “Tôi
mệt mỏi như tình hình thường xảy ra sau một cuộc đời cần mẫn, và tôi tin
mình xứng đáng một cách trung thực được nghỉ ngơi. Những yếu tố hữu cơ
từng gắn bó với nhau rất lâu dài, nay có khuynh hướng tách rời nhau. Ai
muốn buộc chúng phải gắn bó lâu hơn nữa?”
Trong số các môn đệ, người có công trình được ông đánh giá cao hơn
cả và được ông trông chờ làm cho tâm phân học tiến triển, là Abraham;
nhưng Abraham qua đời vào tháng chạp 1925. Freud viết thư cho Joans:
“Lòng tin cậy tuyệt đối anh ấy gây cho mình, khiến tôi − cũng như tất cả
chúng ta − có cảm giác an toàn. Chúng ta phải tiếp tục làm việc và nương
