Ông hoàn thành tập Hồi ký năm 1841, tuy ông tiếp tục đọc lại cho tới
khi qua đời. Năm 1843, ông bắt đầu sáng tác Cuộc đời Raneé. Càng ngày
ông càng sống khép kín. Ông viết thư, chủ yếu cho phụ nữ. Nhưng không
đọc gì nữa hết. Ballanche ghi nhận: “Không phải vì mắt kém mà ông không
đọc sách, mà chính vì ông chán ghét đọc”. Ngoài xã hội, ông lầm lì và hay
càu nhàu. Sức khỏe ông rất kém: từ 1840, bị chứng thấp khớp và những
cơn ho hành hạ. Tất cả những bức chân dung của ông do đương thời để lại
từ thời kỳ ấy đều rầu rĩ. Ballanche lo lắng về sức khỏe của ông: “Ông de
Chateaubriand suy sụp đến đáng sợ... Tuổi già thực sự đã đến”.
Nhưng ông vẫn còn có thể đi Luân Đôn để gặp công tước de
Bordeaux. Đó là một trong những niềm vui lớn nhất trong tuổi già của ông.
Ông công tước biểu lộ với ông những tình cảm nồng hậu nhất: ông ta đến
ngồi ở mép giường ông, đi dạo chơi một mình với ông bằng xe ngựa.
Chateaubriand tỏ ra “hoan hỉ và tràn đầy hy vọng”, nhưng biểu thị niềm
hạnh phúc của mình bằng những giọt lệ.
Năm 1844, một cú sốc làm ông choáng váng: Emile Giradin mua bản
quyền cuốn Hồi ký di cảo: ông ta đã mua quyền xuất bản tác phẩm theo
kiểu đăng tải trên tờ Báo chí trước khi in toàn bộ. Hợp đồng ký năm 1836
không ghi khả năng ấy nhưng cũng không một điều khoản nào ngăn cấm
việc ấy. Ông thốt lên một tiếng kêu phẫn nộ trong một Lời tựa không được
công bố: “Không tôn trọng nguyện vọng tuyệt đối của tôi, không kiêng nể
danh tiếng của tôi, người ta đem tư tưởng của tôi ra bán lẻ”. Ông bị tổn
thương với tư cách nhà văn, và trong phẩm giá con người. Ông đọc lại bản
thảo, bỏ bớt những đoạn ông cho là không kín đáo trong viễn cảnh mới này.
Mãi đến năm 1847, tác phẩm mới thật sự hoàn chỉnh.
Năm 1845, Chateaubriand còn đủ sức đi Venise để gặp công tước de
Bordeaux lần thứ hai. Nhưng ở đấy ông ngày càng tỏ ra im lặng và âu sầu
hơn. Năm 1846, Manuel kinh ngạc về dáng vẻ của ông: “Ông ấy già, rất già
và như thể xấu hổ vì thế, lụ khụ tới mức như thể tuổi già làm biến đổi con
người”. Ông cường điệu tật điếc, hàng giờ ngồi im lặng, không đụng đậy
trên chiếc ghế bành, như thể bị bại liệt.
