những người cộng hòa và phát động ngay lập tức nội chiến. Nhưng ông
không muốn chôn vùi quá sớm như vậy sự nghiệp mà ông lấy làm kiêu
hãnh. Ông từ chối vai trò nhà thanh toán, và thành công trong việc cử một
hội đồng hành pháp gồm năm thành viên. Từ ấy, ông bị thù ghét; chỉ được
bầu vào hội đồng ở vị trí thứ tư, trước Ledru-Rollin, được coi là một người
cực đoan và được ông nâng đỡ. Báo chí phái tả và các xalông phẫn nộ
chống lại ông. Ong bị lên án là đã gây nên những sự kiện ngày 15 tháng
năm, khi 150000 người Paris do các Câu lạc bộ triệu tập, xâm nhập Quốc
hội. Ngày 21 tháng năm, trên quảng trường lớn ở Paris, ông không được tổ
chức Vệ quốc (garde nationale) hoan hô. Tuy nhiên, toàn bộ đường lối
chính trị của ông chuẩn bị cho vụ tàn sát bị toàn thể dân chúng căm ghét.
Ông cử Cavaignac làm bộ trưởng Chiến tranh và để cho ông ta chiếm giữ
những quyền hành hết sức to lớn. Khi hiểu được là máu sẽ đổ, ông muốn
huy động rất nhiều lực lượng quân sự để ngăn chặn phong trào nổi dậy,
nhưng không thành công. Ngày 24 tháng sáu ông từ chức cùng với toàn thể
hội đồng hành pháp. Cavaignac cho bắn vào công nhân, và trong mấy tháng
thi hành một chế độ độc tài thực sự: lực lượng Vệ quốc tham gia vụ tàn sát.
Lamartine viết thư cho cô cháu gái Valentine: “Chú không còn lấy một sợi
tóc màu hung nào nữa hết, tất cả đều đã bạc trắng tựa mùa đông”.
Nhưng ông còn đọc một bài diễn từ được hoan nghênh, đòi hỏi tổng
thống phải được bầu bằng phổ thông đầu phiếu; nhưng chỉ thu được 17910
phiếu. Trong lúc Cavaignac được một triệu rưỡi phiếu và Bonaparte, năm
triệu rưỡi phiếu. Louis Blance viết: “Ông đi ngủ, đinh ninh có nước Pháp ở
đầu giường mình; ông ngủ trong sự say mê bản thân mình; mơ màng chế độ
độc tài; nhưng lúc tỉnh dậy, chỉ thấy có một mình mình”. Toàn bộ tuổi già
của ông mang dấu ấn bi thảm của những biến cố này; ông sẽ không bao giờ
hồi phục lại nữa. Ông phát tán hết hai hay ba triệu phrăng thừa kế, của hồi
môn của vợ, năm hay sáu triệu tiền nhuận bút. Cuối năm 1843, ông đã nợ
một triệu hai trăm nghìn phrăng, và nợ nần tăng lên vì những vụ đầu cơ thất
bại. Ông bắt đầu viết một cách cuồng nhiệt để thanh toán với các chú nợ:
bà vợ không thể chép kịp sáng tác phẩm của ông. Những tờ báo ông sáng
