Dù tìm thấy một hình ảnh ít nhiều có sức thuyết phục, ít nhiều làm
chúng ta mãn nguyện, chúng ta vẫn phải trải qua tuổi già mà mình không
thể thể hiện nổi. Và trước hết, chúng ta trải qua nó trong cơ thể mình.
Không phải cơ thể ấy báo cho ta biết tuổi già; nhưng một khi chúng ta biết
tuổi già nằm ở trong cơ thể, thì cơ thể ấy làm chúng ta lo lắng. Thái độ thờ
ơ của người già đối với sức khỏe của họ mang tính chất bề ngoài hơn là
thực sự; nếu xem xét kỹ, chúng ta tìm thấy ở họ nỗi ưu tư. Đôi khi nỗi ưu
tư này dẫn tới bệnh tưởng. Thông thường, người nghỉ hưu chú ý tới cơ thể
mình, mặc dù công việc không đòi hỏi sự chú ý ấy nữa. Họ phàn nàn về
những nỗi đau đớn của mình để tự che giấu mình là họ đau khổ vì bị mất uy
tín. Đối với nhiều người, bệnh tật được dùng làm cớ cáo lỗi cho sự sút kém
từ nay là phần riêng của họ. Nó có thể là một sự biện minh cho thói lấy
mình làm trung tâm: từ nay, cơ thể họ đòi hỏi tất cả mọi sự chăm sóc của
họ. Nhưng những thái độ ấy được xác định trên một cơ sở lo âu thực sự.
Một vài nhà văn cao tuổi thú nhận nỗi lo âu này. Trong Nhật ký, ngày
10 tháng sáu 1892, Edmond de Goncourt than thở: “Những năm hãi hùng,
những ngày lo âu trong khi một nỗi đau nho nhỏ hay một chút khó ở khiến
chúng ta nghĩ ngay tới cái chết”. Chúng ta biết là chống chọi những sự xâm
lược từ bên ngoài có khó khăn hơn và chúng ta cảm thấy dễ bị tổn thương.
Trong Nhật ký, Léautaud viết: “Điều không mấy thú vị ở một lớp tuổi nào
đấy là hễ hơi khó ở tí chút, người ta vội tự hỏi có điều gì nguy ngập sắp xảy
tới với mình đây”. Những hiện tượng suy sụt người ta nhận thấy, tự thân
chúng cũng đã là đáng buồn; và chúng tiên báo những sự suy sụt khác
nghiêm trọng hơn. Léautaud còn viết thêm: “Sự mòn mỏi, tàn phá, xuống
dốc chỉ có thể mỗi lúc một thêm nghiêm trọng. Có lẽ đó là điều xót xa nhất
trong cảnh già lão, đó là cái cảm giác không thể đảo ngược tình hình. Khi
bệnh tật, người ta vẫn có hy vọng chữa chạy hay chí ít cũng ngăn chặn,
không cho tiến triển. Một trường hợp tàn tật do tai nạn gây nên chỉ đóng
khung trong bản thân nó. Còn những sự thoái hóa do già lão thì không thể
chữa khỏi và chúng ta biết rõ là càng ngày chúng càng trầm trọng thêm
lên”.
