Sức sống mãnh liệt của Tolstoï trở nên nổi tiếng: ông hết sức chăm
chút nó. 67 tuổi, ông tập đi xe đạp và trong những năm sau, ông đi ngựa, đi
xe đạp, đi bộ trên những chặng đường dài; ông đánh quần vợt tắm sống
những ngày lạnh giá; mùa hè, ông cắt cỏ có khi trong ba tiếng liền, ông
sáng tác Phục sinh viết Nhật ký và nhiều thư tín, tiếp khách, đọc sách báo,
theo dõi thời sự. Năm 1859, khi Sa hoàng cho lính Kazăk chống lại giáo
phái Đukhôbo, ông cho đăng ở Luân Đôn một bài báo dữ dội về cuộc đàn
áp. Ông phát động một chiến dịch báo chí ở nước ngoài, kêu gọi lòng từ
thiện của công chúng và nhận tiền nhuận bút để trao lại cho “ủy ban cứu
trợ”. Ông vui vẻ kỷ niệm sinh nhật lần thứ 70. Bị hội đồng giáo hội tối cao
Nga (saint-synode) rút phép thông công, người ta tổ chức nhiều cuộc biểu
tình ủng hộ ông. Nhưng đến năm 1901, sức khỏe ông kém sút: ông bị bệnh
khớp, đau đầu, có cảm giác nóng rực ở dạ dày. Ông gầy đi nhiều. Một cơn
bệnh sốt rét khiến ông liệt giường. Ông chấp nhận ý nghĩ chết. Ông hồi
phục và đi nghi ở Crimê. Ông đi dạo chơi bằng xe ngựa và bắt đầu cuốn
tiểu luận: Tôn giáo là gì? Tchékhov bị quá trình già lão đeo đuổi. Ông viết
thư cho một người bạn: “Bệnh tật chủ yếu của tôi, là cảnh già lão”. Năm
1902, ông bị viêm phổi, người ta lo sợ cho mệnh hệ của ông; nhưng từ trên
giường bệnh, ông đọc cho Macha, con gái ông, viết những ý nghĩ, những
bức thư. Khỏi bệnh, ông hết sức chăm chút sức khỏe, khiến Sonia bực
mình: Bà ghi nhật ký: “Từ sáng chí tối, hết giờ này sang giờ khác, ông chỉ
lo chăm sóc cơ thể”. Tháng năm, ông bị bệnh thương hàn: lần này nữa, ông
cũng thoát chết. Nhưng − vẫn theo lời ghi của Sonia -, ông trở nên “một
ông già nhỏ bé, gầy gò và tội nghiệp”, ông vẫn không bỏ cuộc chiến đấu
ông bắt đầu đi dạo chơi, mỗi ngày một thêm dài hơn; bắt đầu tập lại thể
dục, cưỡi ngựa. Và cũng bắt đầu sáng tác trở lại. Ông biên soạn một tuyển
tập, nhan đề Tư tưởng- các nhà hiền triết, một vài truyện ngắn, hai vở kịch,
một tiểu luận trong đó ông công kích Shakespeare mà ông vốn thù ghét.
Ống tiếp tục viết cuốn tiểu thuyết Hadji Mourat bắt đầu từ 1890, phê phán
nghiêm khắc chế độ chuyên chế. Năm 1905, ông viết những Bức thư công
khai, một mặt cho Nicolas II, mặt khác cho những nhà cách mạng. Ông
soạn Sách đọc cho trẻ em, viết cuốn Những lời dạy của chúa Giêxu có giải
