nữa. Một năm sau, ông bị gãy xương đùi và bốn mươi tám tiếng sau thì qua
đời.
Cô G. Tìm cách biết được mộ ông. Cô ta đến nghĩa trang làng và nằm
dài trên mộ hai mươi bốn tiếng.
Chúng tôi có khá nhiều bằng chứng về sinh hoạt tình dục của những
người đàn ông lớn tuổi. Nó phụ thuộc vào cuộc sống ngày trước và cả thái
độ của họ đối với tuổi già nói chung và đặc biệt là đối với hình ảnh của họ.
Như chúng ta đã biết, Chateaubriand ghét gương mặt ngày trước của ông
tới mức cấm không cho người ta vẽ chân dung mình. Trong phần đầu cuốn
Tình yêu và tuổi già − những tiếng hát buồn bã - ông sáng tác lúc 61 tuổi,
chắc hẳn cho người phụ nữ miền Nam nước Pháp (l’Occitanienne) -, ông
khước từ những lời tỏ tình âu yếm của một thiếu phụ: “Nếu cô bảo yêu tôi
như một người cha, thì cô làm tôi kinh hoàng; nếu cô cho là yêu tôi như
một người tình, thì tôi không thể tin. Tôi cho mỗi chàng trai là một tình
địch được yêu mến hơn tôi. Thái độ kính trọng của cô làm tôi cảm nhận
tuổi tác của mình, những sự mơn trớn của cô sẽ làm tôi ghen tuông hết sức
phi lý...” “Già đi trên trần thế mà không hề mất đi những ước mơ, những
điều cuồng dại, những nỗi buồn mơ hồ của mình, luôn luôn tìm kiếm điều
không thể tìm thấy, và liên kết vào những nỗi đau cũ những nỗi thất vọng
của kinh nghiệm, nỗi cô đơn trong ham muốn, niềm sầu tủi của trái tim, sự
hắt hủi của tuổi tác, phải chăng đó không phải là quan niệm một cực hình
mà những con quỷ trong thân hình tôi chưa đặt ra trong khu vực những nỗi
đau vĩnh hằng?”.
Trái lại, mãn nguyện, ở tuổi 65, với vị trí của mình trên thế giới,
Goethe tự xét đoán mình một cách thú vị. Đi du lịch tới Wiesbaden, xứ sở
thời thanh xuân của mình, ông trông thấy dọc đường một cầu vồng vẫn giữ
màu trắng trong sương mù. Ông viết:
“Thế đấy, hỡi ông già vui tính
Xin ông chớ sầu não làm chi;
