Một trường hợp cường tráng về tình dục rất quen thuộc là trường hợp
Tolstoï. Cuối đời, ông thuyết giáo sự trinh khiết hoàn toàn đối với cả hai
giới nam, nữ. Nhưng, 69, 70 tuổi, sau những buổi đi ngựa rong ruổi về, ông
lên giường với vợ. Suốt ngày, sau đó, ông đi dạo chơi trong nhà, vẻ vui
nhộn.
Bản năng giới tính từng giữ một vị trí quan trọng trong buổi thanh
xuân và thời tráng niên của Hugo. Ông thích dòm trộm chút đỉnh. Trong
thơ ông thích gợi lên một thần đồng nội (faune) rình rập cảnh trần truồng
của các nữ thần sông núi (nymphe); một cậu học sinh trung học nhìn nghé
qua bức vách giấc ngủ của một cô gái đẹp; một cô gái đang tắm cởi tất để
lộ bàn chân trần; một chiếc khăn choàng hé mở; một tấm áo dài vén lên. Ở
Guernesey, với sự đồng lõa của bà vợ, và lấy cớ những cơn ngạt thở ban
đêm, ông để một người đàn bà giúp việc, thường là trẻ và dễ nhìn, ngủ ở
căn buồng cạnh ông; thỉnh thoảng, ông làm tình với cô ta, nhưng hình như
theo sổ tay của ông − ông cũng nhìn cô cởi bỏ quần áo mà cô không ngờ.
Khi ông xuất bản, năm 63 tuổi, cuốn Những khúc ca trên đường phố và
trong núi rừng, Veuillot phẫn nộ so sánh ông với những ông già nhìn trộm
Suzanne đang tắm.
Các cuốn sổ tay của ông có rất nhiều nguồn tin về hứng dục trong tuổi
già. Đối với ông, tuổi già không hề là một khuyết tật, mà trái lại, là một
vinh dự; nó đưa người ta tới gần Thượng đế và phù hợp với tất cả những gì
là cao siêu, sự trong trắng, vẻ đẹp. Chắc hẳn Hugo không có một mặc cảm
tự ti nào. “Tôi tựa một khoảnh rừng bị chặt đốn nhiều lần: các mầm non vì
thế ngày càng mạnh và sống lâu”. Vả lại, ông được nhiều phụ nữ trẻ yêu:
thế là đủ để ông dành cho mình quyền yêu họ.
Đương thời, có nhiều ví dụ đàn ông lớn kết hôn hay có quan hệ với
phụ nữ trẻ. Charlie Chaplin không còn trẻ khi kết hôn với Oona và có với
nhau nhiều con. Picasso tuổi đã quá 60 khi có hai con với Francoise Gilot.
Bị bà này bỏ rơi, ông say mê và kết hôn với Jacqueline Roque. (Thời kỳ
này, ông vẽ nhiều tranh đẹp phụ nữ khỏa thân, lồ lộ, trước một ông già còm
nhom, thậm chí một con lừa). Các bức ảnh chụp ông tràn đầy sức sống và
