còn là một kỷ niệm mờ nhạt, vì trên giường, ông ta chỉ nghĩ tới chuyện ngủ
trong lúc dục vọng đốt cháy tâm can bà. Khoa học ngày nay khẳng định giá
trị của những ý kiến này. Theo Kinsey, suốt đời, bản năng giới tính ở phụ
nữ vững bền hơn ở đàn ông; ở tuổi 60, khả năng ham muốn, khoái lạc vẫn
như ở tuổi 30.
Nhưng tất cả các cuộc điều tra đều chỉ ra rằng trên thực tế, hoạt động
của giới nữ ít hơn hoạt động của giới nam. Theo Kinsey, tuổi 50, 97% đàn
ông còn sinh hoạt tình dục, còn đàn bà chỉ có 93%; ở tuổi 60 thì đàn ông
chiếm 94%, còn đàn bà là 80%. Như vậy là vì về mục đích xã hội, ở mọi
lứa tuổi, đàn ông là chủ thể, còn đàn bà là khách thể, là một thực thể tương
đối. Có chồng, số phận của họ do số phận của chồng chỉ huy; trung bình,
người chồng lớn hơn bốn tuổi và dục vọng giảm bớt. Hoặc nếu nó tồn tại,
thì ông ta tìm kiếm những phụ nữ trẻ hơn. Còn phụ nữ lớn tuổi thì rất khó
có quan hệ ngoài hôn nhân. Đàn ông ít thích họ hơn là phụ nữ thích đàn
ông lớn tuổi.
***
Có một niềm đam mê cắm rễ sâu trong bản năng giới tính và bị tuổi
tác làm trầm trọng thêm: đó là ghen tuông. Lagache chứng minh rằng ghen
tuông thường là kết quả của một sự chuyển đổi về tình cảm: người thợ cắt
mà công việc sút kém đinh ninh là bị vợ phản bội, và làm tình làm tội bà ta.
Còn tuổi già là một thời kỳ bị tước đoạt một cách phổ biến; nó làm nảy sinh
những nỗi oán hờn mơ hồ có thể cụ thể hóa dưới dạng ghen tuông. Mặt
khác, sự sút kém về bản năng giới tính, đối với nhiều cặp vợ chồng già,
những lần nổi giận đơn phương hay song phương có thể dẫn tới những biểu
hiện ghen tuông. Thỉnh thoảng báo đưa tin một ông già 70, vì ghen tuông,
đánh hay giết bà vợ già, hay đánh nhau với kẻ tình địch. Có thể ông ta trả
thù thái độ lạnh nhạt của vợ, hay sự bất lực của chính mình. Có những phụ
nữ trên 70 bị ra tòa do đánh nhau vì một người tình già. Trong những nhà
dưỡng lão có cả hai giới sống cạnh nhau, có những vụ cãi vã xô xát do
ghen tuông gây nên.
