“Bình minh của anh thật trong sáng, hoàng hôn của anh vì vậy phải
được tôn kính và thiêng liêng. Em muốn với giá tất cả những gì của em
trong cuộc sống, tránh cho anh một vài lỗi lầm không xứng đáng với tài
năng lỗi lạc và tuổi tác của anh”.
Hugo viết trả lời: “Anh cảm thấy rõ ràng tâm hồn anh thuộc về tâm
hồn em”. Nhưng Juliette không chịu để cho ông tiếp tục nhận được những
lá thư phụ nữ. Một lần, bà ta tìm thấy một cuốn sổ cũ trong đó có những tên
phụ nữ: thế là cả một tấn thảm kịch. Lại một tấn thảm kịch khác khi bà biết
ông dạo chơi trên đường phố thanh lâu: bà muốn đến sống ở Iéna, với
người cháu họ.
Họ làm lành với nhau và bà đến ở Paris trong cũng căn hộ với ông.
Nhưng bà vẫn day dứt. Ngày 10 tháng mười một 1879, bà viết: “Em lo sợ
nhớ lại những gì đã xảy tới đối với mình, và thấp thoáng thấy những gì sẽ
xảy ra, em không còn nhìn cả phía trước lẫn phía sau, cả anh lẫn em; em
sợ”. Và ngày 11 tháng mười một, bà trách ông về “những tội phạm thánh
(sacrilège) và ý đồ tự sát nhiều lần”. Bà cho thái độ của ông chẳng những
“không xứng đáng” mà còn nguy hiểm nữa.
Ngày 8 tháng tám 1880, bà viết: “Anh rất yêu quý của em ơi, em dành
cả cuộc đời để chắp nối lại được chăng hay chớ những mảnh thần tượng
của mình, mà không sao che giấu nổi những chỗ nứt rạn”. Một hôm, nhận
ra Blanche nấp rình trên đại lộ Victor Hugo, bà nổi giận đến điên cuồng.
Thỉnh thoảng, bà âu sầu và chán nản tới mức không còn viết những trang
nhật ký “nguyệch ngoạc” nữa. Bà sống cạnh Hugo cho tới lúc qua đời,
nhưng không còn biết đến sự yên tĩnh nữa.
Thỉnh thoảng − đặc biệt là trong vụ Blanche − bà là một bà già quá
đáng; nhưng chúng ta hiểu nỗi thất vọng của bà... Bà từng hình dung họ
sống bình yên bên nhau trong tuổi già, cả hai chán ngán những thú vui xác
thịt. Nhưng không. Hoặc nữa ông có những mối quan hệ ông đưa cả con
tim vào trong đó và bà đau khổ vì ông không hoàn toàn thuộc về mình;
hoặc ông bằng lòng với những cuộc gặp gỡ có thể mua bán được mà bà cho
