án hôn nhân và thuyết giáo sự trong trắng, càng làm bà thêm hận thù.
Những cuộc cãi vã ngày càng dữ dội. Muốn cho lương tâm yên ổn, Tolstoï
trao hết toàn bộ của cải, cả động sản lẫn bất động sản cho vợ con. Nhưng
ông quyết định những tác phẩm cuối cùng của ông sẽ thuộc quyền Nhà
nước: điều khoản này làm Sonia tức giận tới mức bà chạy ra ga định lao
xuống dưới một đoàn tàu
; nhưng lại thôi. Tháng giêng 1895, Tolstoï
hoàn thành cuốn Chủ, tớ (Maitre et Serviteur). Thay vì trao sách cho nhà
xuất bản Người Trung gian và Sonia để sưu tập tác phẩm toàn tập, ông hứa
cho một tờ tạp chí do một phụ nữ lãnh đạo: Sonia nghi ngờ ông muốn bỏ bà
vì “con mụ có nhiều mánh khóe” này. Lúc ấy, bà 50 tuổi. Bà nhảy bổ ra
đường phố Matxcơva, tóc rối rung, chân đi giày vải không tất, để chết rét
trong băng tuyết. Tolstoï chạy theo sau để đưa bà về nhà. Bà lại bỏ trốn một
lần nữa; bà thuê xe ngựa ra ga Koursk để lao xuống dưới một đoàn xe lửa:
con trai bà là Serge và Macha đưa được bà về nhà. Và Tolstoï nhượng bộ.
Tuy nhiên, ông không nghĩ chuyện chia tay bà. Một hôm − lúc ông ở
tuổi 67 − một người học trò cùng cắt cỏ cạnh ông, gợi ý ông ly hôn: giận
điên người, Tolstoï giơ liềm đe dọa anh ta, rồi ngã vật xuống trong cơn nức
nở. Khi Sonia 52 tuổi, mối diễm tình (idylle), thuần khiết, của bà với nhạc
sĩ Taneiev làm chồng bà giận hết chỗ nói. Ngày 26 tháng bảy 1896, ông
viết: “Suốt đêm tôi không ngủ, trái tim tôi nhức nhối. Tôi không kiềm chế
nỗi niềm kiêu hãnh và lòng phẫn nộ”. Về vấn đề này, xảy ra giữa họ với
nhau những cuộc cãi vã, đả kích, giải thích, trực diện có, bằng thư từ có,
qua điện thoại có. Sonia ghi: “Thái độ ghen tuông bệnh hoạn của Léon
Nicolaievitch khi nghe tin Taneiev tới, làm tôi rất đau đớn và kinh hoàng”.
Quả là ông viết cho bà những lá thứ rất gay gắt: “Thật là xót xa và nhục
nhã để một kẻ xa lạ hoàn toàn vô bổ và vô nghĩa hiện nay điều khiển cuộc
sống chúng ta. Thật là khủng khiếp, khủng khiếp, ghê tởm và nhục nhã”.
“Sự gần gũi giữa bà và Taneiev làm tôi ghê tởm... Nếu bà không thể chấm
dứt tình trạng ấy, thì chúng ta hãy chia tay nhau”. Họ không chia tay. Ngày
sinh nhật 70 tuổi, ông vẫn chung chăn gối với bà.
