ảo hóa, tác phẩm rút ra từ tất cả các nguồn văn hóa nhân loại, cả Đông
phương và Tây phương, với phụ đề “Thử Phác họa Cuộc đời của Magister
Ludi Thomas Knecht cùng với Di cảo của Knecht, Hermann Hesse xuất
bản”. Lúc đọc nó tôi đã cảm thấy rất quả quyết rằng, (như tôi đã viết cho
ông vào lúc đó), biết bao yếu tố mô phỏng, sự mơ hồ và nhẹ chế giễu của
một tiểu sử dựa trên những ước đoán lượm lặt được, nói tóm lại, bằng lời lẽ
khoái hoạt, đã giúp giữ trong vòng những giới hạn tác phẩm cuối cùng này,
với sự tiến bộ trí năng hiểm nguy và việc góp phần vào sự bi đát hiển nhiên
của nó.
Người Đức ư? Vâng, nếu đó là câu hỏi, thì tác phẩm cuối cùng này
cùng với hết thảy tác phẩm trước quả là người Đức, người Đức với một độ
gần như không thích hợp, người Đức trong sự lỗi lầm của nó ‘đã từ chối cố
gắng làm hài lòng thế giới, một sự khước từ mà chung cục sẽ là vô hiệu, bất
cứ điều gì mà người tuổi tác có thể làm, bởi danh tiếng thế giới; vì một lý
do giản dị thì đây là thuộc về người Đức trong tuổi già, hạnh phúc, tự do và
ý nghĩa trí thức mà tên tuổi Đức quốc nợ nó cái tiếng tốt nhất, mà đối với
điều ấy nó nợ sự giao cảm của nhân loại. Tác phẩm táo bạo và trong trắng
này đầy sự lạ lùng và đồng thời tinh thần cao cả, thì đẩy truyền thống, trung
tín, ký ức, kín đáo – quyết không hề bị chuyển nghĩa. Nó xây dựng sự thân
thiết và quen thuộc với một tinh thần mới. Vâng; bình diện cách mạng –
cách mạng không trực tiếp với chính trị hoặc ý thức xã hội, nhưng có phần
thuộc về tâm linh, một thứ cách mạng đầy thi vị; trong cái phương thức
chính tông và chân thật thì nó là tiên tri của tương lai. Tôi không biết làm
cách nào khác diễn tả sự đặc biệt, sự hỗn tạp và sự quyến rũ vô song mà tác
phẩm ấy gợi ra cho tôi. Nó sở hữu cái thanh sắc lãng mạn, mỏng manh, sự
phức tạp, tính tình ưu uất của linh hồn Đức – khí quan và cá nhân buộc chặt
với những yếu tố rất khác biệt và ít xa vời đặc tính của tình cảm, những yếu
tố của sự phê bình ở Âu châu và của Tâm lý phân tích pháp. Mối liên quan
của nhà văn Swabian trữ tình và chất phác này với sự phân tích sâu xa về
luyến ái quan của thành Vienne chẳng hạn, đã được phô diễn trong tác
