Thụ nghĩ đến Mảy. Bấy lâu, trong đà phát triển cách mệnh ở Lạng Sơn,
thì ở Nhân Lý, xóm Phạc Lạn, xóm Bó Lào, xóm Háng Lệ đều đã có tổ
chức cách mệnh, nhưng tổ chức còn yếu. Có lần Mã Hợp vào đưa truyền
đơn, mỗi tổ nhận nhưng không ai dám đi tranh đấu rải truyền đơn, sau đem
bỏ bếp cả.
Mảy cũng đã vào tổ nông dân bí mật. Nhưng cái tiếng nhà ma gà vẫn cứ
bó chặt mãi với cái túng quẫn cùng đường trong gia đình. Ruộng không đủ
cấy, không ai cho thuê ruộng. Năm ngoái nhà Mảy bán nốt mảnh rừng hồi
cuối cùng. Rồi có người dưới xóm Nà Pàn muốn lấy Mảy về làm lẽ. Mảy
chỉ khóc mà chẳng dám cãi lại bố mẹ. Nhưng nghe ngóng thế nào, có lẽ
biết nhà ấy có ma gà, không thấy dưới Nà Pàn động tĩnh gì nữa.
Những nhà Nùng Cháo trôi giạt đến Nhân Lý, cũng không làm thế nào
đỡ túng đói. Người Nùng Cháo lại phải tính chuyện đi nơi nào sống được.
Từ năm ngoái, nhà Mảy và mấy nhà Nùng xóm Phạc Lạn và ngoài Phố Lẩu
bàn định xuống Thái Nguyên tìm ruộng làm. Bố mẹ Mảy đã lo tính mọi
điều rồi. Phải chạy, phải trốn cho hết tiếng ma tiếng ác thì may ra mới khỏi
đói, mới sạch được cái đồn thổi chết người kia.
Khi nghe Phong nói, Thụ nghĩ đến Mảy. Chỉ có thoát ly đi cách mệnh,
đời người đàn bà chồng chất những đau đớn như Mảy mới có thể đứng lên
được. Bây giờ là lúc có cơ hội đây.
Phong dặn:
– Nếu tôi đi công tác xa rồi thì bảo Mã Hợp lên liên lạc ra Long Châu,
chỗ anh Bùi. Tôi sẽ có người đến đón đi (Bùi trở về Long Châu năm
ngoái).
Cho đến sáng, Thụ kể Phong nghe về đời Mảy và nỗi khổ của người phụ
nữ miền núi.
***
Thụ lại về Lũng Nghìu. Tình cờ, cả nhà đông đủ. Nhà có giỗ. Mã Anh và
Phảy - em trai và em gái Mã Hợp, năm nay đã lớn và đã vào tổ chức bí mật
cả. Cả nhà thành một tổ và Lũng Nghìu đã có chi bộ Đảng. Bây giờ Thụ đi
