VI
Tôi nghĩ rằng chúng ta đã sửa soạn đầy đủ cho đường đi đến một câu trả lời
cho cả hai câu hỏi này. Nó sẽ được tìm thấy nếu chúng ta chuyển sự chú ý
của chúng ta về nguồn gốc tâm lý của những ý tưởng tôn giáo. Những ý
tưởng tôn giáo này, chúng được đưa ra như những giáo lý, chúng không phải
là những kết tinh của kinh nghiệm, hoặc kết quả sau cùng của suy nghĩ:
chúng là những ảo tưởng, những thực hiện của những mong muốn lâu đời
nhất, mạnh nhất và cấp thiết nhất của nhân loại. Bí mật về sức mạnh của
chúng nằm trong sức mạnh của những mong muốn này.
Lê Dọn Bàn dịch
Chú thích:
[1] Các chú thích trong bài nếu còn trong ngoặc vuông [ … ] là của bản
tiếng Anh. Tôi tạm giữ lại. Thí dụ:
[Xem chú thích của người biên tập, p. 4. ]
Các chú thích còn lại là của tôi – chắc chắn không thể tránh được sai lầm –
hướng đến một độc giả phổ thông, người Việt. Không nhất thiết phải am
hiểu tâm lý học hay triết học.
Tôi sẽ lần lượt dịch ba tập Tương lai của một Ảo tưởng, Văn minh và những
Bất mãn từ nó, Ego và Id – Sau đó, ít nhất mới có thể giới thiệu Freud chỉ về
tôn giáo mà thôi, và có thể nói dăm điều về Freud cùng tâm lý học Phật giáo.
Và cũng để sau đó có thể giải thích con đường “giác ngộ” của tư tưởng
phương Tây, đi từ Nietzsche God is dead, qua Freud The Future of an
Illusion, Rồi Russell Why I am not a Christian , cho đến rất gần đây Richard
Dawkins với The God Delusion. Một chặng đường từ Illusion đến Delusion
– từ cái “giả” không thật, đến khẳng định mạnh mẽ hơn – cái “sai lầm lừa
dối” tai hại.
[2] Kultur und Zivilisation” – trong nguyên bản Freud dùng từ “Kultur”. Từ
này có khi dịch là “văn hóa” có khi dịch là “văn minh”, tùy ngữ cảnh.
Chúng ta vẫn hiểu và phân biệt thông thường - Văn hóa là một hệ thống
những tin tưởng chung, các giá trị, phong tục, cách ứng xử, và những tạo tác
(từ khí cụ đến thơ ca, âm nhạc,...) mà các thành viên của một xã hội sử dụng
