Quan niệm rằng có lẽ tên lửa không phải cách duy nhất để bay vào vũ trụ thật cấp
tiến và lý thú. Nhưng có có một trở ngại rõ ràng. Ứng suất trên cáp thang có thể
lên tới 100 gigapascal, vượt quá giới hạn gãy của thép là chỉ hai gigapascal. Cáp
thép sẽ đứt và thang sẽ sập.
Ý tưởng thang máy vũ trụ bị xếp xó gần 100 năm. Đôi khi cũng có những tác giả
nhắc đến nó, như Arthur C. Clarke trong tiểu thuyết The Fountains of Paradise
(Suối thiên đàng). Nhưng khi được hỏi liệu đến bao giờ thang máy vũ trụ trở
thành hiện thực, ông đáp: “Chắc khoảng 50 năm sau khi mọi người thôi cười.”
Nhưng ngày nay không ai cười nữa. Thang máy vũ trụ chợt không còn là điều
viển vông. Năm 1999, nghiên cứu sơ bộ của NASA cho thấy một chiếc thang với
trục cáp rộng gần một mét và dài 15.000 km, sẽ chuyên chở được hơn 15 tấn
hàng. Năm 2013, Viện Du hành vũ trụ Quốc tế (International Academy of
Astronautics) công bố báo cáo dài 350 trang, khẳng định nếu được đầu tư nghiên
cứu và cấp vốn đầy đủ, thang máy vũ trụ với khả năng chở nhiều kiện hàng hai
mươi tấn có thể sẽ đi vào hoạt động trước năm 2035. Chi phí ước tính khoảng 10
tỷ đến 50 tỷ đô-la - chỉ bằng một phần nhỏ số tiền 150 tỷ đô-la chi cho Trạm Vũ
trụ Quốc tế. Thang máy vũ trụ sẽ giúp chi phí vận chuyển hàng vào không gian
giảm còn 1/20.
Vấn đề giờ đây không còn là nguyên lý vật lý cơ bản, mà là kỹ thuật xây dựng.
Các nhà khoa học đang tính toán kỹ lưỡng về khả năng chế tạo dây cáp bằng ống
nano cacbon nguyên chất. Vật liệu này cực bền, bảo đảm thang sẽ không gãy.
Nhưng liệu ta có thể chế tạo đủ ống nano để làm đường cáp dài đến hàng ngàn
kilômét không? Hiện tại, câu trả lời là không. Sản xuất ra ống cacbon nguyên
chất dài hơn một đã là cực kỳ khó. Có thể bạn đã nghe nói về việc chế tạo thành
công ống nano dài nhiều xentimét, nhưng đó thật ra là vật liệu tổng hợp. Chúng
chỉ có vài ống nano cacbon nguyên chất cực nhỏ được ép thành sợi và đã mất hết
đặc tính thần kỳ.
Để khơi dậy sự quan tâm đến những dự án như thang máy vũ trụ, NASA tài trợ
chương trình Centennial Challenges, trao giải cho những nhà nghiên cứu nghiệp
dư có thể phát minh ra các công nghệ tiên tiến phục vụ chương trình không gian.
NASA cũng từng tổ chức một cuộc thi hoàn thiện các bộ phận cho mô hình thang
