- Cha chồng tôi chắc đã cố gọi, nhưng ông bà không có nhà. Có thể
ông sẽ gọi lại, vậy, ngày mai tôi sẽ quay lại có được không ạ?
- Tùy bà, thiếu phụ nhún vai nói. Tôi vào đây! Bà cao giọng nói và
đóng cửa lại.
Vừa xuống dưới nhà, Elena đã quên ngay sự thất vọng. Đầu phố là
quảng trường Vosges. Vẻ đẹp của những tòa nhà màu hồng bao quanh một
mảnh vườn kiểu Pháp khiến bà phải thốt lên thán phục. Một đài phun nước
cho phép bà giải khát. Bây giờ bà không thể trông chờ vào một trăm francs
phụ thêm nữa, nên không được tiêu xu nào cho đồ ăn hoặc thức uống. Bà
tìm căn nhà mà Victor Hugo đã ở rồi đi dạo trong khu phố. Trong một phố
hẹp, bà nhìn thấy một nhóm đàn ông đội mũ rộng và mặc áo khoác dài đen
trông rất lạ. Cũng có một vài phụ nữ mặc những cái váy lịch thiệp buông
xuống tận mắt cá, và một lũ trẻ ồn ào, con gái váy gấp nếp và con trai sơ mi
trắng, quần đen, một cái mũ đen nhỏ trên chỏm với những lọn tóc phía
trước tai như cha chúng. Elena lễ phép hỏi một trong những bà mẹ xem đây
là lễ hội dân gian nào mà không thấy nêu trong sách hướng dẫn. Bà ta cười
và nói một vài câu với một bà khác nhiều tuổi hơn bằng một thứ ngôn ngữ
giống như tiếng Đức. Bà này quay về phía Elena và ân cần đáp rằng những
người Do Thái trong khu phố tụ tập trên phố sau khi ra khỏi nhà thờ vào
ngày nghỉ cuối tuần. Elena trố mắt.
- Đó là trang phục người Do Thái ư? Bà nhút nhát hỏi.
Người đàn bà gật đầu. Elena muốn ôm hôn bà ta. Ngoài Ixraen ra, vẫn
còn một nơi mà người Do Thái không cần che giấu bản sắc của họ ư?
Bà dành cả buổi chiều ở bảo tàng Louvre vì không có tiền để mua vé
vào thăm một lần nữa, vả lại chương trình chuyến đi cũng rất sít sao. Đúng
lúc trước khi bảo tàng đóng cửa, bà vào cửa hàng và mua năm mươi cái ảnh
đèn chiếu, mỗi ảnh năm mươi centimes (1). Tổng cộng là hai mươi lăm
francs, bằng một phần tư số tiền chính phủ chi cho bà trong một tuần lễ.
