nghìn giờ đọc mới hết. Từ khi Elena chiếm được cảm tình của bà Weinberg
bằng cách giúp bà những việc vặt, bà lão rất vui khi phát hiện ra cô bé hàng
xóm học tiếng Pháp, đã cho cô mượn những quyển sách quý của bà. Ngược
lại, bà yêu cầu cô mỗi tuần một hoặc hai giờ, đọc cho bà nghe, vì mắt bà
không còn tinh tường nữa.
Elena ngồi trên giường và mở trang sách cô đã dừng lại hôm trước, khi
đọc cho bà Weinberg nghe. Cô đã đọc phần cuối chương trong khi xếp hàng
sáng nay ở chợ. Hiểu hơn nên cô đọc hay hơn. Bà Weinberg khen Elena
đọc diễn cảm, cô đọc như một diễn viên diễn tả mọi tình cảm được miêu tả
trong trang sách. Đôi lúc, chỉ với riêng Elena, bà đọc những đoạn của
Racine hoặc Corneille mà trước đây bà đã học ở trường.
Elena say mê đọc, cô lại bị cuốn hút vào cuộc đấu tranh nội tâm trong
đầu óc Jean Valjean, tức ông Madeleine, khi người tù khổ sai trước đây đã
trở thành một thị trưởng giàu có và được trọng vọng, phân vân có nên tự
thú với cảnh sát và tự kết án mình tử hình hoặc tù tội để cứu một người vô
tội hay không. Bà lão nhắm nghiền mắt và thở đều đều. Người ta tưởng bà
ngủ nhưng Elena không lầm lẫn như vậy. Cô chỉ vừa vấp một từ nào là bà
Weinberg sửa ngay mà không cần mở mắt ra. Bà thích thú nghe, chăm chú
đến mức không để sót dù chỉ một từ - như thể bà thuộc lòng văn bản hoặc
bà cảm thấy phong cách của tác giả quen thuộc quá đỗi nên nếu người đọc
tùy tiện, bà nhận ra ngay. Trái với điều mà cha mẹ cô nghĩ, bà vẫn tỉnh táo
hoàn toàn.
- Cháu có thể đọc lại đoạn này được không? Bà Weinberg ngắt lời.
Elena quay lại phần đầu.
- Người ta không ngăn được tư duy trở lại một ý niệm cũng như biển
trở lại một bến bờ. Đối với thủy thủ, cái đó gọi là thủy triều; đối với kẻ
phạm tội, cái đó gọi là sự hối hận. Chúa nâng đỡ tâm hồn cũng như đại
dương.
