Con bé nói rồi chạy biến ra phía sau nhà, nó vạch cỏ chạy tuốt
vào rừng, chân nó xéo bừa lên những cây gai và đá nhọn hoắt. Ông
Trụ thở dài nhìn theo rồi bước lên con thuyền độc mộc. Chiếc
thuyền lặng lẽ rời bến. Cũng chẳng có ai ở trong xóm ra tiễn ông
Trụ.
Người lái thuyền chèo con thuyền độc mộc ra giữa ngực dòng
sông. Nước sông Đà sau trận mưa rào từ đêm hôm trước dâng cao như
một dòng nước mắt trào lên giữa hai dãy núi đá cao vòi vọi. Nước rẽ
ra hai bên ở đầu mũi thuyền xoáy lộn như nức nở than khóc. Ông
Trụ buồn tê tái tận đáy lòng. Khuôn mặt cô bé San ở trong xóm núi
hoang vắng hiện ra trong ông thật đớn đau khổ sở. Nó như thể sự
tuyệt vọng của con người ta mà ông Trụ không biết gọi tên nó là gì,
bởi sao lại thế? Ông thấy ông ích kỉ và hèn hạ. Sương khói ngùn
ngụt từ trên mặt sóng bay lên. Nỗi buồn như sương như khói bay...
Chiếc thuyền thuận theo dòng nước cứ trôi vùn vụt. Thoắt cái, cái
trạm thuỷ văn bé nhỏ bên bờ sông Đà đã khuất sau rặng cây rậm rạp
hoà vào màn sương mù mịt dày đặc. Bây giờ, nếu như ông Trụ phỏng
như có ý định muốn quay lại đón con bé San bơ vơ tội nghiệp cũng
không thể nào được nữa. Thế là như một lữ khách, như một tha
nhân, như thể một kẻ bạc tình, ông Trụ ở trên con thuyền độc mộc
giữa dòng sông cuồn cuộn kia dù có ba đầu sáu tay đến mấy cũng
đành phải ngậm ngùi thở dài, chẳng thể làm gì. Vị du khách đơn độc
của chúng ta giống như mọi người đành phải tự an ủi chính mình
bằng mấy câu triết lý suông về sự hợp tan, tan hợp nhiều không
kể xiết ở trên cõi đời này. Hắn triết lý về cái chết, về sự chia ly,
về những kết cục đau buồn của cuộc đời con người ta. Hắn cho
rằng cuộc vui nào cũng có lúc tàn, rằng không ai lại uống nước hai
lần trên một dòng sông, rằng đời là những chuyến đi dài... đại để
như thế, toàn là những lời lẽ trống rỗng và khuôn sáo...
