TUYỂN TẬP IVAN BUNIN - Trang 42

cảm xúc trong những năm tháng đó, có cảm tưởng sao lâu đến thế, khi ta
chủ ý nghĩ về chúng, hồi tưởng lại trong kí ức tất cả những gì kỳ diệu, mơ
hồ, không thể nhận thức bằng trí óc hay trái tim, cái đó gọi là quá khứ. Mùa
xuân năm mười tám, khi cha mẹ tôi đã đều khuất núi, tôi sống ở Matxcova,
trong tầng hầm của một chị bán hàng ở chợ Xmolenxc. Chị luôn giễu cợt
tôi: "Nào, thưa cô, tình cảnh cô thế nào?". Tôi cũng buôn bán đôi chút, bán,
mà như nhiều người bán hàng thời đó, chủ yếu cho những người lính đội
mũ lông cao và mang áo đứt cúc những gì còn lại. Khi thì chiếc vòng nhỏ,
khi thì cây thánh giá bé, khi thì chiếc áo cổ lông, vài mảnh sa khoáng. Tôi
bán hàng ở góc phố Arbat, ở chợ. Và ở đó tôi đã gặp một người lính đứng
tuổi, có tâm hồn tuyệt vời. Sau đó tôi lấy anh và tháng tư chúng tôi chuyển
đến Ecaterinoda. Cùng đi với chúng tôi còn có người cháu của anh. Một
cậu bé chừng muời bảy tuổi, cùng lọt vào hàng ngũ những người tình
nguyện. Trong khoảng gần hai tuần, tôi như bà tướng. Còn anh trong trang
phục dân tộc và bộ râu ngả màu muối tiêu. Và chúng tôi lưu lạc ở sông
Đông, ở Cuban trong hơn hai chục năm trời. Vào mùa đông, trong những
cơn bão tuyết chúng tôi ra đi trong những đám đông những người lánh nạn
từ Novoratxec đến Thổ Nhĩ Kỳ. Và trên đường đi, giữa biển, chồng tôi chết
vì bệnh thương hàn. Lúc đó tôi chỉ còn lại ba người thân gần gũi trên đời:
đứa cháu chồng cùng cô vợ trẻ và con gái nó. Cháu bé mới bảy tháng tuổi.
Nhưng sau thời gian ở Crưm, đứa cháu cùng vợ nó cũng bỏ đi đến Vranghe,
để lại đứa con nhỏ cho tôi. Rồi hai vợ chồng nó cũng bị mất tích ở đó. Còn
tôi phải sống ở vùng Conxtantino khá lâu, phải làm những công việc cực kỳ
nặng nhọc để nuôi mình và chăm sóc cháu nhỏ. Sau đó, cũng như bao
người khác,với cháu bé trên tay, tôi lang bạt khắpnơi: Bangari, Secbia,
Trexnia, Bỉ, Paris, Nix… Và cháu gái đã lớn, nó ở lại Paris, trở thành một
cô gái Pháp đến chân tơ kẽ tóc, rất duyên dáng và hoàn toàn dửng dưng với
tôi, một người làm thuê trong cửa hàng bánh kẹo cạnh Madlen, một công
việc đòi hỏi bàn tay tôi được nâng niu, móng đánh óng ánh sắc bạc để gói
những chiếc hộp bằng giấy bóng và buộc bằng những sợi dây mềm mại óng
vàng. Nhưng tôi đã sống và vẫn sẽ sống ở Nix. Tôi đã đến Nix lần đầu tiên