như da người con gái đã nhuộm màu ẩm ướt thanh lâu, thân người kỹ nữ
được phong "bồ tát" cũng phong sương vô thừa nhận như bức tượng đầu
trọc, có lẽ đã lượm từ nghĩa địa. Nhan sắc tuyệt vời của nàng rồi sẽ phôi
pha, rồi đã vong thân, sớm muộn cũng trở về với nghĩa địa, hoặc nếu sống
dài, sẽ trở thành những "con mẹ", "con mụ", chịu sự khinh mạn của bọn
chơi hoa, xô bồ dung tục. Tác phẩm là sự ngậm ngùi vô tận về kiếp giang
hồ, về những bội bạc của con người. Tác phẩm nhỏ những giọt nước mắt
Kiều trên mả Đạm Tiên Nhật Bản.
Thế giới Kawabata
Nhật Bản trong Kawabata phải là người phụ nữ. Những cương cường,
khí phách, những hùng tráng của nam giới trong tinh thần "võ sĩ đạo"
dường như đã bị mềm đi, đã bị khuất phục trước những uyển chuyển, thướt
tha trong dáng vóc, réo rắt trong tiếng đàn, khúc mắc trong ánh mắt, tâm
hồn người kỹ nữ geisha. Trước tấm thân trần của "người con gái ngủ",
những tội lỗi một đời được "rửa đi" như đức Phật từ bi cứu khổ, cứu nạn,
cho những cuộc đời lão ông gần đất xa trời.
Nếu tưởng tượng - nền móng của sáng tác - dựa trên bốn trụ: nước, lửa,
đất, trời, như Bachelard đã hơn một lần xác định, thì vũ trụ tưởng tượng của
Kawabata khởi đi từ hai yếu tố cơ bản: lửa và nước, để đồng quy ở người
phụ nữ Nhật Bản, rồi từ nàng nhà văn dẫn chúng ta đến những chân trời
khác như trà đạo, nhạc đạo... trước khi bước vào chặng chính và cũng là
chặng cuối: cái chết. Hành trình đó là tâm hồn Nhật Bản trong Kawabata.
Bởi chưa thấy nhà văn nào đi sâu vào thể xác và tâm hồn người phụ nữ đến
thế. Như thể ông "trích dẫn" tâm hồn ấy trong não trạng dân tộc ông, trong
thiên nhiên đất nước ông, một thiên nhiên kỳ lạ về mộc thảo, khắc nghiệt
và tuyệt vời về khí hậu, một thiên nhiên mong manh vô cùng và cũng mạnh
mẽ vô cùng.
Gương là yếu tố thứ ba cho nhà văn tự soi mình và soi người phụ nữ. Đôi
mắt sâu như đêm tối của Kawabata thôi miên người đàn bà, xoáy vào
