gương, nhân cảnh thật lên thành cảnh ảo, cảnh phù ảo, diễm lệ, ma quái,
không từng có. Nghệ thuật huyễn hoặc hóa thực tại như thế còn được gọi là
nghệ thuật huyền ảo, mà lâu nay những nhà văn Châu Mỹ La Tinh được coi
như nắm tác quyền. Nhưng ở Kawabata, có một thứ huyền ảo khác, phát
sinh từ thực tế không thêm bớt, từ một ảnh thực được nhân lên trên đài
gương, tương tự như thủ pháp của Orson Welles trong điện ảnh. Huyền ảo
ấy có một dư vị khác: nhà văn tự ngắm mình trong tinh thần Narcissisme
Nhật Bản, rồi cả "mình" cả Nhật Bản hiện trở lại trong người phụ nữ, dưới
các hình thức: yêu kiều diễm lệ như một geisha, dưới lốp sáp trắng là cả
một trời khổ đau và bất hạnh (Xứ tuyết), "nhờn nhợt màu da" như vị trà sư
có màu sắc Tú Bà, biểu hiện thời tàn phai trụy lạc của hơn ngàn năm văn
hiến (Ngàn cánh hạc), âm ỷ như tiếng lòng thầm kín vô thanh nhưng vô
cùng vũ bão, vô tận như sơn âm trong lục phủ một người đứng tuổi (Tiếng
núi), ngây thơ như những thiếu nữ đồng trinh khoả thân nằm ngủ, búp bê
sống của những lão ông gần đất xa trời, muốn xám hối tội lỗi, hay muốn lắp
ghép lại những phút đắm say trong đời sống nhục dục đã qua, không có
cách nào trở lại được (Người đẹp ngủ).
Mỗi tiểu thuyết của Kawabata là một đài gương cho nhà văn ngắm mình
ở những chặng đời: tuổi trẻ, trung niên và tuổi già. Mỗi tác phẩm là một cơ
hội phân tâm ngọn lửa tình thiêu đốt con người trong mỗi giai đoạn sống.
Lửa ấy - như Bachelard đã một lần tìm ra nguồn gốc - không bắt nguồn từ
sự cọ xát hai khúc gỗ khô, hay hai hòn đá, mà đầu tiên hết, lửa sinh từ sự cọ
xát hai thân: con người lấy kinh nghiệm bản thân để làm ra lửa, ngọn lửa
đầu tiên phát sinh từ cuộc sống và sinh ra cuộc sống, là ngọn lửa tình.
Bachelard dựa trên phép luyện đan thời cổ, tương ứng với triết học Đông
phương, và chúng ta lại có thể kiểm nghiệm một lần nữa trong các tác
phẩm của Kawabata: bởi tình yêu ở đây mang những nét tinh khôi tuyệt
đối, tình đầu mà cũng là tình cuối, tình yêu đến chết. Tình trong Xứ tuyết,
Ngàn cánh hạc, Tiếng núi và Người đẹp ngủ, là những trắc diện khác nhau
của cuộc tình Roméo-Juliette, mà khía cạnh hoành tráng bi kịch thời trung
cổ đã bị xoá đi bằng thủ pháp mổ xẻ gần như lạnh lùng cái đớn đau âm
