Nghệ thuật Nhật Bản nảy sinh chính là từ lòng tôn thờ cái vẻ toát ra từ tổng
thể hòa diệu của thế giới xung quanh ấy!".
Nhìn vào ngôi vườn Nhật ta cảm tưởng nhìn vào một thế giới bao la thu
nhỏ: càng ngắm kĩ bao nhiêu càng kinh ngạc bấy nhiêu trước cái cấu trúc
vô cùng kì lạ cùng cái quy luật tổ chức bên trong chặt chẽ của nó.
Những chất liệu tạo nên ngôi vườn cảnh phương Đông cũng là những
chất liệu tạo nên ngôi vườn cảnh phương Tây - chỉ là cỏ cây và cát đá.
Song nét độc dáo của các ngôi vườn Nhật là ở trong phương pháp sử dụng
các chất liệu gợi cảm và trong cách hòa phối chúng.
Phong cách xây dựng các khu vườn cảnh châu Âu thường được gọi là
phòng cách Phục hưng - với các thềm bệ, đường nét kỉ hà học vuông vức,
cân đối, các bồn hoa xén tỉa đều đặn trong sự đối xứng nghiêm ngặt. Trong
các ngôi vườn cảnh Nhật, trái lại, không hề có gì như vậy. Cái cơ bản nhất
trong khu vườn Nhật là dùng cây cối và đất đá để dựng nên một phong
cảnh thu nhỏ đầy đủ vẻ tự nhiên và hàm chứa nhiều ý tưởng. Không có một
yếu tố nhân tạo nào kiểu như các thềm bệ, cái rất hiếm gặp trong thiên
nhiên, cơ sở cấu trúc của ngôi vườn Nhật thường dựa trên nguyên tắc bất
đối xứng. Ngôi vườn Nhật xa lạ với bất cứ cái gì là cầu kì, giả tạo, nhưng
lại toát lên hết sức rõ ràng những nét tự nhiên, sinh động và giản dị. Giản dị
đến mức nghiêm ngặt!
Akimoto Siunkiti trong tác phẩm Nghiên cứu lối sống Nhật (1961) có
nhận xét: "Khi nghiên cứu lịch sử, văn học và nghệ thuật dân gian Nhật, có
thể nhận thấy hai nguồn gốc chính phát triển nền văn hóa Nhật: một là lòng
yêu thiên nhiên, hai là sự ít ỏi về tài nguyên".
Mặc dù văn hóa thường được xem là phản đề của thiên nhiên, song nét
tiêu biểu của văn hóa Nhật lại chính ở chỗ nó là nền văn hóa mô phỏng
thiên nhiên, và do đó, tương phản rõ rệt với văn hóa của các nước Á Đông
khác, đặc biệt là của Trung Quốc.
