Cái nhìn cuối cùng
Gặp gỡ là bắt đầu của chia tay.
Cuộc chia tay nào cũng thường đi đôi với mất mát, những mất mát nhiều
khi rất lớn. Với một số người, đó là chia tay với quá khứ, cái quá khứ sống
trong ta và là một bộ phận gắn liền với đời ta. Với số khác, đó là chia tay
với hiện tại, cái hiện tại đang đi bên ta và ta hằng yêu quý.
Tôi đã từng thấy ánh mắt con người buồn rầu như thế nào khi dõi theo
bóng đoàn tàu chuyển bánh hay con tàu rời bến ra khơi. Đôi khi đó là cái
dõi nhìn cuối cùng.
... Một lúc lâu chúng tôi ngồi im lặng, chìm vào suy tưởng. Kawabata
bảo giờ phút ấy trong "trà đạo" gọi là "hòa điệu, tôn kính, tinh khiết và
thanh thản". Những thuộc tính bản chất của con người mà trong đạo Phật
gọi là "thiện căn", tức là cái gốc nhân trong cái tâm con người.
... Chia tay với Kawabata tôi thầm cảm ơn số phận đã đưa tôi tới
Kamakura và cho tôi được tiếp xúc với thế giới của một con người - nghệ
sĩ. Đó là cuộc gặp sẽ khắc sâu mãi trong kí ức của tôi, là MỘT NGÀY
DUY NHẤT của tôi ở Kamakura, mặc dù sau đó tôi còn dịp đến đây vài
lần và tiếp xúc với nhiều người khác.
CON NGƯỜI đó không còn nữa. Nhà văn không còn nữa! Chỉ còn lại
mãi mãi những cuốn sách của nhà văn trong đó cái lí trí, lương tâm và
những nỗi buồn vui của ông. Cho đến phút cuối đời nhà văn vẫn không
ngừng công việc sáng tạo đầy cảm hứng. Và về ông chúng ta có quyền nói
rằng, ông chỉ thực sự tồn tại trong công việc mà thôi, còn ngoài ra tất cả chỉ
là tro bụi.
Con người và kiếp phận của nó... Đôi khi ta biết chỉ chút ít qua những
mảnh vỡ của con người quanh ta. Nhiều cái trong số phận bi thảm của
Kawabata còn chưa được sáng tỏ. Thế lực nào đã kéo nhanh cái chết của
nhà văn, chịu trách nhiệm về cái chết đó? Những câu hỏi ấy đến nay vẫn
