cao, xứng đáng được xếp vào hàng những ngôn ngữ văn học phát triển nhất
của thế giới.
Theo Kawabata, Truyện Genji đã tác động sâu sắc đến việc hình thành
khiếu thẩm mĩ và ngôn ngữ của ông.
Người có công phát hiện ra giá trị thẩm mĩ của Truyện Genji là Motori
Norinata (1730-1801). Ông viết: "Trong số các monogatari, Genji là thiên
truyện tuyệt vời nhất không ai có thể vượt được. Kể cả trước và sau nó,
không có tác phẩm nào có thể sánh được với thiên truyện này. Không có tác
phẩm nào thấm sâu vào lòng người đến thế, không có tác giả nào biết thể
hiện "vẻ đẹp u buồn" của sự vật một cách sâu sắc và cảm động đến thế".
"Nhiều tác giả sau này cố bắt chước Genji - Kawabata viết - nhưng đều
thua xa nó về mọi mặt. Không phải bàn cãi gì nữa, bút pháp của Genji thật
là vô song. Phong cảnh Nhật với sắc trời thay đổi theo bốn mùa xuân, hạ,
thu, đông, hình ảnh những người đàn ông và phụ nữ Nhật được mô tả rõ
ràng sinh động đến mức tưởng như trông thấy những con người bằng
xương bằng thịt".
Rabindranat Tagore (1861-1941) trong lần đến thăm Nhật năm 1916 có
phát biểu trong bài giảng mang tên Tâm hồn Nhật tại trường Đại học Tổng
hợp Tokyo như sau:
"Trách nhiệm của mỗi dân tộc là phải thể hiện cho thế giới thấy rõ bản
chất dân tộc mình. Nếu một dân tộc không đem lại cho thế giới một điều gì
cả, thì phải xem đó là một tội lỗi của dân tộc, đúng hơn, phải xem nó còn
tồi tệ hơn cả cái chết, và sẽ không bao giờ được lịch sử nhân loại tha thứ.
Mỗi dân tộc có trách nhiệm làm cho cái ưu tú nhất mà nó có trở thành tài
sản chung của nhân loại. Tinh thần cao thượng là kho báu của dân tộc,
nhưng tài sản thực sự của nó là ở chỗ biết vượt qua những quyền lợi riêng,
và mời cả thế giới cùng tham gia vào văn hóa tinh thần của nó."
Theo Tagore, trong khi đem lại cho thế giới một tác phẩm cổ điển như
Truyện Genji, người Nhật đã làm tròn trách nhiệm dân tộc của mình.
