người, để thay vào bằng những hành khách khác bằng lòng nộp nhiều vàng
hơn. Đây là loại tầu đánh cá có hầm chứa nước đá để ướp cá, bây giờ được
dọn sạch để đưa người vượt biển. Hơn 100 người đàn ông chúng tôi bị dồn
xuống hầm, cấm không được leo lên, và chỉ có mỗi cái cửa vuông ở giữa
tầu để ngày ngày bên trên ném thức ăn xuống. Đàn bà con nít thì được ngồi
ở tầng trên cùng với thân nhân của chủ tầu và tài công. Có nghĩa là từ lúc
bước chân xuống tầu, tôi không được liên lạc với vợ con nữa. Tôi không
biết, trong số hơn 100 người đàn ông ngồi dưới hầm tầu, có bao nhiêu
người Việt; chỉ nghe tiếng chuyện vãn chung quanh toàn là tiếng Hoa. Ông
Ân với 3 cậu con trai tuổi từ 14 tới 18, ngồi dưới hầm bên cạnh tôi. Vợ Ông
cùng cô con gái đầu lòng 19 tuổi, đứa áp út 13 và đứa con út 3 tuổi ở trên
boong cùng với vợ con tôi. Vì là người Việt, không dám tranh cãi với đại đa
số người Hoa, chúng tôi bị dồn vào cuối hầm tầu, ngồi chịu trận tại chỗ,
nước lúc nào cũng ngập từ thắt lưng trở xuống, và có khi lên tới ngực. Thức
ăn cũng ít khi đến lượt mình, vì những người ngồi gần cửa lấy hết, lâu lâu
mới quẳng vô phía chúng tôi cái bánh tét hay ổ bánh mì đã cứng như thanh
củi. Tuy vậy, ai cũng tự an ủi là cuộc hành trình sẽ không lâu, cố gắng chịu
đựng vài ngày là tới bến, tha hồ thong dong.
Sang đến ngày thứ tư, rồi thứ năm, tất cả đều mệt mỏi vì con thuyền nhỏ
bị sóng nhồi liên tục. Nước biển rỉ vào hầm tầu mỗi lúc một nhiều hơn, mà
chẳng ai buồn múc từng thùng đổ ra ngoài như hai hôm đầu. Chỗ tôi ngồi
càng ngày càng thê thảm hơn. Nước ngập tới ngực, mà rác rến lại nổi lềnh
bềnh chung quanh, Lá bánh chưng bánh tét, vỏ quít, vỏ bưởi cùng các thứ
linh tinh không tên, trôi vật vờ, chẳng ai thèm vớt mà đem quăng xuống
biển. Vì quá chật chội, di chuyển rất khó khăn, nên ai cũng ngồi lì tại chỗ,
đứng lên không nổi, đi tiểu luôn chỗ mình ngồi cho tiện. Trong hầm tầu,
chúng tôi mất hết ý niệm thời gian, không ngày hay đêm, cũng chẳng biết
tầu đang chạy hay đứng tại chỗ. Đến ngày thứ năm, vì nóng bức qúa, có
người ngộp thở ngất xỉu dưới hầm, tài công mới cho khoét một cái lỗ vuông
mỗi bề hơn một gang tay ngay trên đầu tôi, nghĩa là phía dưới tầu, để lấy
không khí từ trên lùa xuống cho hơn 100 người phía dưới. Vị ân nhân của
