thôi. Thấy bộ mặt ông ta nghiêm nghị như thế, tôi bỗng lại ngờ rằng câu nói
trên kia ông ta ám chỉ tôi, không nhè lúc nào mà lại nhè vào giữa lúc này
đến quấy rầy ông ta, và tôi là đồ khốn khiếp!... Cho nên lập tức, tôi tin cho
ông ta biết rằng, ngày mai tôi sẽ rời Lỗ Trấn lên tỉnh, để cho ông ta sớm
khỏi bận lòng vì tôi. Ông ta cũng không tha thiết giữ tôi ở lại. Bữa cơm đó
tẻ nhạt hết sức.
-----
(9) Quỷ thần là lương năng của hai khí. Nghĩa là quỷ là do âm dương
biến hóa mà có. Câu này là của Trương Tải, một nhà lý học đời Tống. Tác
giả muốn nói: mặc dù ông Tư đã biết rằng: quỷ thần chỉ là một hiện tượng
tự nhiên, nhưng ông ta vẫn mê tín như thường
Mùa đông ngày ngắn, lại có tuyết xuống, nên bóng đêm đã bao trùm
lấy xóm làng rồi. Dưới ánh đèn, mọi người bận rộn tíu tít, nhưng ngoài cửa
sổ thì cảnh vật lại im lìm. Hoa tuyết rơi xuống lớp thảm tuyết phủ dày mặt
đất, nghe rào rào, khiến cho người ta càng thêm hiu quạnh. Ngồi một mình
cạnh ngọn đèn dầu lạc, ánh sáng vàng khè, tôi nghĩ đến thím Tường Lâm.
Một đời người không nơi nương tựa, như một thứ đồ chơi cũ kỹ, chơi lâu
ngày chán, người ta vứt vào đống rác, bấy lâu nay vẫn lăn lóc ở đấy làm
cho những kẻ sống sung sướng phải nhạc nhiên sao thím ta lại cố bám vào
cuộc đời mãi làm chi. Bây giờ thì Thần chết đã đưa thím ta đi rồi! Con
người chết đi, còn có linh hồn nữa hay không, nào tôi có biết, nhưng trên
đời này, cái người sống cầu bơ cầu bất ấy không còn nữa, thì kẻ ghét không
muốn nhìn, cũng không còn phải nhìn thấy nữa. Như vậy, đối với thím ta
cũng như đối với họ, chết đi cũng là một cái hay. Vừa lắng nghe tiếng tuyết
rơi ngoài cửa sổ, vừa suy nghĩ lan man như thế, tôi thấy lòng tôi dần dần
nhẹ nhõm hẳn đi.
Tuy thế, những mẩu chuyện rời rạc mà tai tôi đã nghe, mắt tôi đã thấy
về quãng đời trước kia của thím lại chắp nối và hiện lên trong ký ức tôi.
