dáng thấp thóang của Marie Antoinette mà tôi ái mộ như Fersen đã say đắm
đến mức tôn sùng. Dù chính thể Cộng hoà, người ta cũng tha thứ tất cả cho
một hoàng hậu đã biết yêu. Chính Stephan Zweig cho tôi biết về Marie
Antoinette trong quyển sách mà ông đã viết về bà hoàng hậu bạc mệnh
này.
Sáng hôm ấy, các con đường vắng vẻ của thành phố Versailles toả hương
thơm trong ánh mặt trời sáng chói. Tôi đáp xe lửa vào phút chót và ngồi thu
mình dựa lưng vào một cái ghế gỗ dài cứng, tôi bị xâm chiêm bởi một nỗi
sợ hãi khó tả. Tôi sắp đi xem Paris. Ôi, tôi muốn đi xem thành phố ánh
sáng một cách khác kia. với một giấy thông hành hợp lệ trong túi, một cái
mũ bê rê màu xanh trên đầu, cái máy đánh chữ xách tay và tập "chi phiếu
du lịch" trong túi xách. Khi tôi xây dựng những ước mơ đi thăm Paris, tôi
hình dung tôi tới Paris như thế đó.
Khi tôi đưa vé để ra khỏi sân ga, tôi thấy ngay lúc đó rằng hai bàn tay tôi
thô ráp xù xì và móng tay tôi giòn dễ gẫy. Tôi phải lau chùi quá nhiều lần
nhà bếp của bà Bruller, với những chất tẩy rửa hại da. Trong phòng đợi của
nhà ga, tôi chợt thấy bảng chỉ dẫn tàu điện ngầm chạy trong thành phố. Tôi
lập tức đi xuống đó, khỏi đi ra ngoài đường. Các cô bán vé rất lịch sự giúp
tôi khám phá ra địa điểm của ngôi nhà thờ mà tôi muốn đến. Tôi rời khỏi
tàu điện ngầm ngay ở phía trước nhà thờ.
Sau khi đi qua sân, tôi vào trong nhà thờ còn vắng vẻ. Tôi quỳ xuống trên
một cái ghế để cầu nguyện, tôi quan sát những người đi vào từng đoàn nhỏ
và tản mát trong các hàng ghế. Một mùi hương trầm phảng phất và tôi có
cảm giác rằng trogn vài phút nữa chắc tôi sẽ đói bụng lắm, tôi đã ra đi từ
Versailles mà không ăn điểm tâm.
Tôi rất lơ đễnh trong lúc lễ Misa được cử hành, tôi chỉ hiểu được vài lời
trong bài thuyết giáo "Các con hãy lương thiện, siêng năng và nhu mì". Lễ
chấm dứt, tôi đi ra cái sân nhỏ, nơi các đồng bào của tôi đang trò chuyện
với nhau. Về sau tôi mới biết đây là nơi họ có dịp gặp nhau mỗi tuần một
lần. Tôi không quen biết ai trong số họ cả. Tôi đợi tại một xó góc sân,
không có mục đích, chỉ để giết một chút thì giờ và đột ngột, một sự bất ngờ
xảy ra. Tôi chợt thấy Georges đang nói chuyện với một người đàn ông trẻ