cái danh xưng ấy trở thành thói quen. Người ta nói với nhau rằng có một
sinh viên y khoa trong hầm, như thế cũng yên tâm hơn, vì nếu xảy ra
chuyện gì thì đã có sẵn một y sĩ. Cậu là một thanh niên mặt mày sắc sảo
nhưng đầy tàn nhang, trông có vẻ như một học sinh lớp bảy, nhưng kể từ
khi ý thức được rằng mình là một yếu tố làm cho mọi người yên tâm, cậu
làm ra vẻ quan trọng.
Bà cô của cậu là một goá phụ của một ông chủ nhà băng. Đó là một người
nhỏ thó, tròn trịa và trang điểm xinh xắn như một đồng tiền mới – bà giết
thì giờ bằng cách than vãn và hỏi, không biết tất cả tài sản của mình có
được an toàn trong tủ sắt ở nhà băng không. Bà để nữ trang của mình trong
một cái bao da nhỏ đeo nơi cổ. Ông chủ nhà băng, chồng bà, đã chết vào
thời bình vì một bệnh rất tầm thường. Nhưng bà khoa trương nhấn mạnh
rằng, nếu còn sống chồng bà chắc sẽ là một trong những vị anh hùng chết
trên sa trường – Bà xen vào việc của tất cả mọi người, xem xét và nếm thử
thức ăn của mỗi người, năn nỉ xin ý kiến và ban phát những lời khuyên nhủ,
luôn luôn nói về bản thân bà. Khi các người đàn ông do dự không dám mạo
hiểm đương đầu với các tràng súng liên thanh bắn xối xả như mưa, bà ta
kêu lên:
"Nếu chồng tôi còn sống, ông ấy sẽ đi ngay lập tức! Ổng không sợ gì hết!"
"Bà đại tá" là một người đàn bà vóc người cao to. Trong những trận ném
bom trước khi quân Nga vây hãm Budapest, ngẫu nhiên bà được bầu làm
trưởng ban phòng thủ thụ động khu vực. Giọng nói sang sảng kẻ cả, là
nguồn gốc uy quyền của bà, bà muốn ra lệnh cho tất cả mọi người. Bà đi
rảo vòng quanh trong hầm không có lý do gì rõ rệt, để kiểm tra một điều gì
đó. Quan điểm chính trị của bà không được dứt khoát, bởi vì bà không biết
ông đại tá, chồng bà, còn chiến đấu hay đã chuyển sang hàng ngũ ly khai.
Đôi khi ông đại tá được xem như là vị anh hùng tượng trưng bảo vệ thành
phố cho đến giọt máu cuối cùng. Cũng có những lúc khác, ông ta được xem
như là người giải phòng thủ đô Budapest. Sự thật ông có thể là tù binh của
phe này hay của phe đối lập, nhưng bây giờ người ta không đả động gì đến
vấn đề ấy.
Ông biện lý và vợ ông ta đã đến trú trong một góc của căn hầm chính. Ông