Có thể cướp đất, có thể cướp tài sản, có thể cướp cả sinh mạng – bà mẹ
nói, – nhưng kẻ nào đã nghĩ ra, kẻ nào đang tâm cướp đi trí nhớ của con
người? Hỡi thượng đế, nếu người có thật, sao người nỡ dạy loài người làm
cái trò độc ác đến thế? Không có cái trò đó, trên đời này đã ít cái ác qua
sao?
Rồi bà nhìn đứa con trai - mankur mà tuôn ra những lời than trách về
mặt trời, về thượng đế, về bản thân, những lời nổi tiếng mà mãi đến thời
nay, mỗi khi nhắc tới truyền thuyết Sarozek, những người thông hiểu vẫn
còn nhớ đinh ninh:
Men botasy olgen boz maia,
Tulybyn kelip iskegen
Và lúc ấy, từ lòng bà bật ra những lời nguyên rủa, những tiếng than vãn
não lòng âm vang giữa thảo nguyên im lìm, bao la…
Nhưng không có gì làm cho đứa con trai - mankur xúc động.
Thế là bà Ana - Najman quyết định sẽ không hỏi han, mà chỉ gợi nhớ
để giúp con trẻ nhận ra mình.
– Tên con là Zholaman. Con nghe rõ chưa? Con là Zholaman. Còn tên
cha con là Donenbaj. Lẽ nào con không nhớ cha con? Bởi từ nhỏ cha con đã
dạy con cách bắn cung. Còn ta là mẹ của con, con là con trai của ta. Con là
người của bộ tộc Najman, con hiểu chưa? Con là dân Najman…
Tất cả những điều bà nói, gã mankur nghe một cách hoàn toàn thờ ơ,
tưởng như đó chỉ là những lời bâng quơ. Có lẽ tiếng dế kêu trong cỏ gã
cũng nghe với thái độ hệt như thế.
Khi đó, bà Ana - Najman bèn hỏi con:
– Chuyện gì đã xảy ra trước khi
con tới đây?
– Không có chuyện gì – nó đáp.
– Lúc ấy là đêm hay ngày?
– Không là gì cả – nó đáp.
– Con muốn được trò chuyện với ai?
– Với mặt trăng, nhưng tôi và mặt
trăng không nghe thấy tiếng nhau. Trên ấy có người đang ngồi.
– Thế con còn muốn gì nữa?
– Muốn có đuôi tóc trên đầu như ông chủ.
– Con hãy để mẹ xem, chúng đã làm gì cái đầu của con nào – bà Ana -
Najman giơ tay ra.
