Ông bác sĩ ấy hoá ra nói thật, sự việc đúng như vậy. Tuy rằng nói sau
một năm thì dễ quá, chứ khi rời quân y viện, với chiếc áo vá rơi nhàu nát,
chiếc túi vải sau lưng và một cây nạng đề phòng bất trắc, anh bước ra
đường phố mà cứ như lọt vào rừng rậm. Đầu váng, chân run, mặt mũi xây
xẩm. Tại các nhà ga và trên các chuyến tàu hoả, cảnh tượng hỗn loạn, người
đông như kiến, mạnh ai nấy lo, chen lấn xô đẩy nhau. Dẫu sao anh cũng lần
về tới nhà. Sau một tháng trời vật vã, đêm ấy đoàn tàu dừng bánh ở ga
Aralsk. Người ta đặt cho đoàn tàu ‘tuyệt vời’ ấy biệt hiệu ‘tàu năm lẻ bảy
vui tính’ – mong sao đừng bao giờ có ai phải đáp những chuyến tàu như
thế…
Nhưng hồi ấy được đi tàu đã phúc. Edigej dò dẫm trong bóng tối, bò
xuống khỏi toa như tụt từ một quả núi xuống. Chung quanh tối đen như
mực, chỉ le lói vài ánh đèn nhà ga. Trời gió mạnh, vậy là gió đã đón anh,
thứ gió quê hương, gió biển Aral của anh! Hơi biển phả vào mặt. Hồi ấy ga
đặt sát biển, sóng vỗ ì oạp ngay dưới chân đường tàu. Chứ bây giờ có ống
nhòm cũng chả thấy biển đằng xa…
Anh nín thở – từ đồng cỏ đưa đến thoang thoảng mùi ngải cứu, hơi
hướng mùa xuân sắp về với vùng ven biển Aral. Quê hương thân thiết đây
rồi!
Edigej thông thuộc nhà ga và cái thị trấn cạnh ga, nằm trên bờ biển với
những con đường nhỏ quanh co. Bùn lép nhép dính vào đôi ủng, anh tới nhà
người quen định ngủ nhờ để sáng mai về làng chài Zhageldi của mình nằm
cách ga khá xa. Anh không để ý rằng con đường đưa anh ra rìa thị trấn ăn
sát bờ biển từ lúc nào. Không nén được, anh lần ra tận mép nước. Trong
bóng đêm, chỉ đoán được biển qua những vệt sáng mờ mờ, qua các ngọn
sóng trồi lên rì rào rồi lại hẫng xuống tức thì. Trăng gần sáng đã nhạt lắm,
chỉ là một điểm trắng cô đơn nấp sau đám mây trên cao.
Thế là anh gặp lại biển.
– Chào Aral – Edigej thì thầm.
Anh ngồi ghé xuống một mỏm đá, châm thuốc, mặc dù các bác sĩ
khuyên anh tuyệt đối không nên hút thuốc. Sau đó ít lâu anh mới bỏ hẳn
thói quen tệ hại ấy, chứ hôm ấy anh rất xúc động – khói thuốc thì nghĩa lý
