Vùng văn hóa Lĩnh Nam được xem là một “Bách Việt thu nhỏ” vì hội tụ đầy
đủ các đặc trưng sinh thái của toàn khu vực, bao gồm núi, đồi gò, thung lũng,
đồng bằng châu thổ, đồng bằng ven biển, biển đảo. Chất tổng hợp của điều
kiện sinh thái quy định tính đa dạng trong kiểu loại hình kinh tế – văn hóa
thiên về nông nghiệp lúa nước – góc chung của Bách Việt. Nhìn từ bên trong,
trong sô bốn tiểu vùng Âu Việt, Nam Việt, Đông Lạc Việt và Tây Lạc Việt, tiểu
vùng Tây Lạc Việt hội tụ được tính đồng nhất trong văn hóa do loại hình kinh
tế-văn hóa đồng bằng sông Hồng-sông Mã tương đối bằng phẳng và khép kín
quy định; trong khi đó tiểu vùng Âu Việt mang nặng chất dị biệt trong văn hóa
miền rừng núi. Hai tiểu vùng Nam Việt, Đông Lạc Việt sở hữu bản chất trung
gian giữa hai tiểu vùng trước.
Lĩnh Nam là chiếc nôi hình thành Bách Việt (tính nhất nguyên), nơi chứng
kiến sự phân lập hai nhánh Tây Việt và Đông Việt (tính nhị phân) cuối thời đồ
đá mới – đầu thời đồ đồng và sự tái hòa nhập Tây Việt, Đông Việt, mà đại điện
là Âu Việt và Lạc Việt ở trung và hậu kỳ đồ đồng.
Lịch sử văn hóa Bách Việt vùng Lĩnh Nam chảy chung dòng chảy của cộng
đồng chung Bách Việt, mở đầu bằng giai đoạn hình thành, phát triển và xung
đột nội tộc, kinh qua giai đoạn giao lưu, tranh chấp và hòa nhập vào văn hóa
Hán, rồi kết thúc ở sự kiện phân lập văn hóa truyền thống ở Việt Nam từ chiếc
nôi văn hóa Lạc Việt trong khi các vùng, tiểu vùng văn hóa khác đều hòa nhập
trọn vẹn vào văn hóa Trung Hoa.
2. Là một vùng văn hóa đặc biệt, Lĩnh Nam có truyền thống văn hóa lâu dài,
liên tục và thâm thúy, xây dựng trên cơ tầng văn hóa lúa nước Đông Nam Á
cổ.
Trong văn hóa nhận thức, chất tổng hợp trong kiểu tư duy và nhu cầu nhận
thức tự nhiên, nhân sinh và xã hội là các động lực quan trọng giúp xây dựng
các thành tựu quan trọng như tư duy lưỡng phân, triết lý âm dương, Tam tài,
Ngũ hành, hệ thống lịch pháp nông nghiệp, tư tưởng hài hòa giữa con người và
tự nhiên, quan niệm cái tục và cái thiêng v.v. làm nền tảng cho nhiều phương
diện văn hóa khác.
Trong văn hóa tổ chức đời sống tập thể, nhu cầu ứng phó với các mặt tiêu
cực của môi trường tự nhiên và xã hội đã thúc đẩy người Việt cổ liên kết tập
