quan niệm bình đẳng chỉ là bình-đẳng giữa những kẻ có tiền, quan niệm bác-
ái chỉ là một thứ thuốc trấn-thống để đắp cho dịu bớt những nỗi đau khổ.
Văn-hóa tư sản ngày nay đã thành già cỗi xấu xa, chỉ biết bảo thủ mà không
tiến thủ, chỉ biết hưởng thụ mà không sáng-tạo. Đại khái các dân tộc Tây-
phương là những dân tộc ngày nay đã đạt đến trình độ văn-hóa cao nhất trên
thế giới, đều đã trải qua con đường tiến-triển từ văn-hóa nô-lệ đến văn-hóa
tư sản như trên.
Ở Đông phương vì gặp điều kiện khác nên văn-hóa phong kiến kéo dài
đến mấy nghìn năm ở Trung-quốc, từ đời Đông-chu cho đến cuối đời Thanh,
cho đến ngày nay, di tích của chế-độ phong kiến cũng còn nhiều ; ở nước
Việt-Nam suốt từ thời Bắc-thuộc đến nay, tình trạng không khác gì Trung-
quốc. Nhưng gần đây, nhất là từ cuối thế-kỷ 19, Đông-phương tiếp xúc với
Tây-phương, văn-hóa tư-sản của Tây phương đã xung đột với văn-hóa
phong kiến của Đông-phương mà khiến nó phải suy đổ. Ở các xã-hội lạc hậu
hơn nữa như ở Phi-châu, Úc-châu, cùng nhiều miền khác ở Á-châu, văn-hóa
suốt bao nhiêu đời vẫn còn đình trệ ở giai đoạn thị tộc hay nô-lệ, mãi đến
khi tiếp xúc với văn-hóa Tây-phương mới bắt đầu thay đổi ít nhiều.
Hiện nay, toàn-thể các xã-hội phong kiến hay thị tộc ở Đông-phương và
các đại lục khác đều đã bị văn-hóa tư-sản của Tây-phương chinh phục. Nó
đã biến thế giới thành trường hoạt động của nó. Ở Tây phương thì nó dùng
những giá trị cũ pha chế đi cho có vẻ mới mẻ để đè nén và phỉnh phờ dân
chúng lao khổ. Ở các nước thực-dân-địa và bán-thực-dân-địa thì có khi nó
dùng những giá trị pha chế ấy, có khi nó lại lợi dụng những giá-trị văn-hóa
phong kiến hay nô-lệ của bản xứ mà lung lạc hoặc đàn áp toàn-thể dân tộc bị
áp bức.
Bởi tình thế ấy cho nên ngày nay không những chỉ dân chúng Tây
phương phản đối văn-hóa ấy, mà tất cả các dân tộc bị áp bức đều liên kết với
dân chúng Tây-phương để cùng mưu cuộc giải thoát chung. Họ đương tạo
nên một văn-hóa mới trong sự tranh đấu kịch liệt với văn-hóa tư-sản. Vô
luận người ta gọi tên nó là gì, cái đặc tính của văn-hóa mới ấy là hăng hái
tiến thủ. Do các phần tử dân chúng toàn thế giới tạo ra, nó đương dùng làm
