chuyển đang tới của xã-hội. Những kẻ hậu-tri hậu-giác thời có thế băng vào
hiện trạng của xã-hội, do sự phân tích hiện trạng ấy rất tinh tế mà nhận thấy
phương hướng và điều kiện của cuộc tiến hóa. Nhận rõ được chân tướng của
thực tại rồi, thái độ của nhà trí-thức tất là một thái độ phản kháng, phá hoại
đối với thực tại, đối với hoàn cảnh xã-hội ; nhận rõ được phương hướng và
điều kiện tiến hóa thì hành động cách mệnh kiến-thiết, để mở đường đi tới
tương lai. Trong phạm vi chuyên môn của họ, nhà trí-thức tất phải là những
kẻ hoặc sáng-tạo những giá trị mới – sáng-tạo nhiều khi chỉ là định giá lại và
bồi bổ những giá trị cũ đã do cuộc giai-cấp tranh đấu làm hư – để dìu dắc
cho nhằm đường cuộc biến chuyển mà họ cảm thấy tiên-triệu, hoặc là –
những kẻ hậu-tri hậu-giác – bồi bổ và phát triển những giá-trị mới ấy để nối
theo sự nghiệp mà các bực tiên-tri tiên-giác đã mở đầu, cùng là truyền bá
những giá-trị ấy để cho từ địa hạt tinh thần, có thể hiện vào dân chúng mà
trở thành hành động.
Về những cuộc biến chuyển kỹ-thuật và kinh-tế đương diễn ở trước mắt
chúng ta, những sự phát minh của các nhà khoa-học tiên-tri tiên-giác ở thế-
kỷ trước đã mang sẵn manh mối, và sau đó nhờ biết bao nhiêu nhà khoa-học
hậu-tri hậu-giác bồi bổ và phát triển mới thành trạng thái ngày nay. Đối với
những cuộc biến chuyển của xã-hội mà chúng ta đương mục kích, các nhà
xã-hội-học tiên-tri tiên-giác ở thế-kỷ trước cũng đã nhận trước được xu thế,
mà sau đó đã có biết bao nhiêu kẻ hậu-tri hậu-giác nối gót thực hiện lý-
tưởng của người trước sáng-tạo ra. Cho đến về nghệ-thuật, trước đây một
thế-kỷ, các nhà nghệ-sĩ, tiên-tri tiên-giác cũng đã biểu hiện được cái khuynh
hướng phổ thông của văn-hóa ngày nay là khuynh hướng thế giới nhất trí,
khuynh hướng tổng hợp mà dân chúng đương thực hiện một cách mãnh liệt.
Chúng ta có thể nói rằng trách nhiệm của phái trí-thức ngày nay là phải dùng
lợi khí chuyên môn của mình để giúp cho những cuộc biến chuyển về mọi
phương diện mau đạt đến cái mục đích giải thoát loài người trong cuộc thế
giới đại đồng.
Nhưng vai chủ động của cuộc giải thoát ấy không phải là phái trí-thức
mà là dân chúng nghèo khổ. Dân chúng nghèo khổ ngày nay là tầng lớp bị
