Chương 2
Toàn bộ những năm về trước
Ramotswe nghĩ chúng tôi không quên. Cái đầu của chúng tôi có thể nhỏ
nhưng chứa đầy kỷ niệm như bầu trời lúc bị bao kín bởi những bầy ong.
Hàng nghìn và hàng nghìn kỷ niệm, mùi vị, địa điểm, những điều nhỏ nhặt
đã xảy đến với chúng tôi và bất ngờ quay lại để nhắc chúng tôi nhớ chúng
tôi là ai. Tôi là ai? Tôi là Precious Ramotswe, công dân của Botswana, con
gái của Obed Ramotswe. Ông ấy là một thợ mỏ và không còn trên đời này
nữa. Cuộc đời của ông không ghi lại được. Ai sẽ ghi lại cuộc đời của những
con người bình thường?
Tôi là Obed Ramotswe, sinh năm 1930, sống ở gần Mahalapye.
Mahalapye ở giữa Gabornoe và Francistown, trên con đường dường như
dài vô tận. Tất nhiên hồi đó nó còn là một con đường bụi bặm và đường xe
lửa cực kỳ quan trọng. Đường ray xe lửa đi xuống từ Bulawayo, đi vào
Botswana tại Plumtree phía bên này và chặn đầu tất cả con đường tới
Mafikeng phía bên kia.
Khi còn là một cậu bé, tôi từng ngắm những đoàn tàu khi chúng dừng lại
chỗ đường tránh tàu. Chúng để lại những đám mây hơi nước lớn, và chúng
tôi tranh nhau tới thật gần. Những người đốt lò quát tháo và người trưởng
ga thổi còi, nhưng chẳng bao giờ họ có thể tống khứ được chúng tôi. Chúng
tôi trốn sau những cái cây và những cái hộp và lao ra để xin những đồng xu
từ những ô cửa sổ đóng kín trên tàu. Chúng tôi thấy những người da trắng
nhìn ra cửa sổ trông như những hồn ma, và thỉnh thoảng họ ném cho chúng
tôi mấy đồng xu Rhodesian – những đồng xu to bằng đồng có một cái lỗ ở
giữa. Nếu chúng tôi may mắn, họ sẽ ném cho một đồng xu bằng bạc nhỏ
xíu gọi là “tickey” đủ mua một hộp nước xi-rô.
Làng Mahalapye rải rác những túp lều gạch làm từ bùn nâu phơi khô
dưới ánh mặt trời và một vài tòa nhà lợp mái tôn. Tất cả về Chính phủ hoặc
ngành đường sắt, và dường như với chúng tôi những ngôi nhà đó thể hiện
sự xa xỉ không thể có được. Có một ngôi trường do một giáo sĩ người
