có thể họ đang phóng đại. Tôi nhớ những thanh niên lớn hơn nói với chúng
tôi về trường học đầu tiên mà chúng tôi phải tới và cảnh báo chúng tôi về
cái chỉ huy đầu óc chúng tôi. Tất cả những gì họ nói chỉ để dọa dẫm chúng
tôi, và thực tế khác hoàn toàn. Nhưng những người đàn ông này lại nói
hoàn toàn đúng. Cái chỉ huy đầu óc chúng tôi chính xác là cái họ đã tiên
đoán, và thậm chí còn tồi tệ hơn.
Ở Johannesburg họ đào tạo chúng tôi trong hai tuần. Tất cả chúng tôi khá
cân đối và khỏe mạnh, nhưng chẳng ai bị đưa xuống hầm mỏ cho đến khi
anh khỏe mạnh hơn. Vì vậy họ đưa chúng tôi tới một tòa nhà mà họ đã làm
nóng bằng hơi và bắt chúng tôi nhảy lên nhảy xuống những băng ghế dài
khoảng bốn tiếng mỗi ngày. Việc này là quá sức với vài người và họ suy
sụp thế lực rồi bị trả về. Nhưng chẳng biết làm sao tôi đã sống sót qua thử
thách đó và vượt qua chặng tiếp theo của khóa đào tạo. Họ kể cho chúng tôi
biết chúng tôi sẽ được đưa xuống các hầm mỏ như thế nào và cho biết về
công việc chúng tôi sẽ phải làm. Họ nói về sự an toàn và cảnh báo nếu
chúng tôi bất cẩn đá sẽ rơi xuống đè chết chúng tôi. Họ đưa một người đàn
ông cụt hai chân tới và đặt anh ta lên một cái bàn rồi để anh ra kể cho
chúng tôi nghe chuyện gì đã xảy ra với anh ấy.
Họ dạy chúng tôi tiếng Funagalo, ngôn ngữ được dùng để ra các mệnh
lệnh dưới lòng đất. Đó là một ngôn ngữ kì lạ. Những người Zulu cười phá
lên khi nghe ngôn ngữ đó bởi vì có khá nhiều từ Zulu trong đó nhưng lại
không phải là tiếng Zulu. Nó là một ngôn ngữ rất tốt để bảo mọi người làm
việc gì. Có nhiều từ ra lệnh như đẩy, cầm lấy, xô đẩy thô bạo, mang vác,
chất đống, và không có từ nào về tình yêu, hạnh phúc hay những âm thanh
của tiếng chim buổi sáng.
Rồi chúng tôi đi xuống các hầm mỏ và được chỉ cho việc phải làm. Họ
đẩy chúng tôi vào những cái cũi ở dưới có những bánh xe lớn, và những cái
cũi này lăn đi nhanh như những con diều hâu đang bay trên con mồi của
mình. Dưới đó họ có những tàu hỏa nhỏ chất đầy đá xanh và bụi. Họ đẩy
chúng tôi lên đó, đưa chúng tôi tới cuối những đường hầm dài và tối tăm.
Công việc của tôi là chất đá sau khi nó bị nổ tung và tôi làm việc này bảy
