12. NGẪM NGHĨ VỀ GÓC NHÌN VŨ
TRỤ
Trong số tất cả ngành khoa học do con người vun đắp, thiên văn
học được công nhận, không còn nghi ngờ gì nữa, là ngành thượng
thừa, lý thú nhất và hữu dụng nhất. Bởi, nhờ tri thức đúc rút từ
ngành khoa học này, không chỉ phần lớn Trái Đất được khám
phá…; mà chính khả năng của chúng ta cũng mở mang theo cùng
tầm vóc lớn lao của những ý tưởng được truyền tải, trí óc ta được
nhấc bổng lên khỏi thành kiến nông cạn và hạn hẹp [của nó].
Từ rất lâu trước khi bất kỳ ai biết rằng vũ trụ có một khởi đầu, trước
khi ta biết rằng thiên hà lớn gần ta nhất nằm cách Trái Đất hai triệu rưỡi năm
ánh sáng, trước khi ta biết cách thức hoạt động của sao hoặc liệu nguyên tử
có tồn tại hay không, lời giới thiệu hăng hái của James Ferguson cho ngành
khoa học yêu thích của ông nghe có vẻ đúng. Ấy thế mà lời ông viết, ngoài
tính hoa mỹ thời thế kỷ 18, vẫn như vừa mới viết hôm qua.
Nhưng ai sẽ nghĩ được như vậy? Ai sẽ tán dương quan điểm vũ trụ này
về cuộc sống? Không phải người tá điền nhập cư. Không phải người công
nhân trong công xưởng. Hẳn nhiên không phải người vô gia cư bới rác kiếm
chút gì bỏ bụng. Bạn cần dư dả thời gian không vướng bận kế mưu sinh.
Bạn cần sống trong một quốc gia mà nhà nước của nó xem trọng nỗ lực tìm
hiểu vị thế loài người trong vũ trụ. Bạn cần một xã hội mà ở đó sự mưu cầu
trí tuệ có thể đưa bạn lên tiền đồn của phát kiến, và ở đó tin tức về các khám
